Centrum Zaawansowanych Materiałów i Inżynierii Procesów Wytwarzania utworzone zostało na bazie Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Inwestycja dotyczy przede wszystkim zakupu najwyższej klasy aparatury badawczej oraz dostosowania pomieszczeń do jej instalacji. CZMiIPW ma stanowić publiczną infrastrukturę badawczo – rozwojową wpisaną na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie jest jedyną instytucją północno-zachodniej Polski, której udało się zdobyć to wyróżnienie.

Centrum będzie oferować otwarty dostęp to technik mikroskopowych, spektroskopowych i analitycznych w zakresie badań naukowych i prac B+R+I; będzie podejmowało inicjatywy w celu prowadzenia badań naukowych oraz działań rozwojowych i innowacyjnych poprzez opracowywanie zaawansowanych materiałów i rozwój nowoczesnych technologii. Beneficjentami projektu są naukowcy i doktoranci ZUT w Szczecinie, którym Centrum stwarza warunki do prowadzeni badań naukowych z zastosowaniem unikatowej aparatury i otwiera szerokie perspektywy współpracy międzynarodowej. Skorzystają również studenci realizując ciekawe prace badawcze i uczestnicząc w zajęciach praktycznych prowadzonych na bazie Centrum. Ważną grupą docelową projektu są przedsiębiorcy, którym nowa inwestycja umożliwi prowadzenie prac nad innowacjami i ich wdrożeniami. Centrum będzie zapleczem B+R+I dla firm poszukujących innowacyjnych rozwiązań oraz wsparcia w badaniach prowadzonych w ramach programów oferowanych przez agencje badawcze. 

Utworzenie bazy badawczej znacznie przyczyni się do podniesienia rangi polskiej nauki i badań prowadzonych przez krajowe jednostki, jak również do wzrostu kooperacji nauka – biznes poprzez pozyskiwanie partnerów gospodarczych do współpracy, wykorzystanie infrastruktury przez podmioty gospodarcze, jak i wzrostu świadczenia usług przez naukę na rzecz biznesu.

W ramach Centrum powstało 8 nowych laboratoriów wyposażonych w 18 najwyższej klasy aparatów. Całkowita wartość projektu wynosi ponad 61 mln zł.

Obszary badawcze, na których koncentruje się działalność CZMiIPW:
1. Materiały polimerowe i biomateriały oraz technologie ich wytwarzania.
2. Nanomateriały i nanostruktury hybrydowe.
3. Zaawansowane materiały i technologie dla ochrony i inżynierii środowiska.
4. Chemia i fizykochemia ciała stałego oraz synteza związków kompleksowych.
5. Nowe związki i materiały w chemii bioorganicznej i medycznej oraz syntezie organicznej.
6. Projektowanie, wykonanie i optymalizacja aparatury stosowanej w procesach wytwarzania materiałów funkcjonalnych oraz w biotechnologii i technologiach prośrodowiskowych ukierunkowanych na gospodarkę cyrkularną.

Centrum uzupełni i poszerzy zakres usług świadczonych przez uczelnię w ramach Odpłatnej Działalności Badawczej. Główne obszary usług badawczych oferowanych przez CZMiIPW to:
1. Charakterystyka spektralna, strukturalna, jakościowa i ilościowa jednorodnych związków nieorganicznych, organicznych, metaloorganicznych, polimerów oraz ich kompozytów.
2. Badania morfologii, topografii, charakterystyki spektralnej, jakościowej i ilościowej nowych nano- i biomateriałów, nanokompozytów, materiałów hybrydowych i innych.
3. Oznaczanie czystości substancji.
4. Określanie składu ilościowego i jakościowego mieszanin, w tym próbek środowiskowych.
5. Monitorowanie przebiegu reakcji i procesów oraz badanie kinetyki i mechanizmów reakcji.
6. Badania wpływu nowych nanomateriałów na środowisko.
7. Badania nad zastosowaniem nowych materiałów w inżynierii środowiska (np. fotokatalizatory, membrany), medycynie (np. nośniki leków, implanty, produkty lecznicze pochodzenia naturalnego), elektronice (np. nano-czujniki, materiały na bazie grafenu), przemyśle nawozowym (np. nawozy o kontrolowanym uwalnianiu składników).

W ramach CZMiIPW powstało 8 nowych laboratoriów:
• Laboratorium Spektrometrii Mas
• Laboratorium Magnetycznego Rezonansu Jądrowego
• Laboratorium Spektroskopii
• Laboratorium Mikroskopii
• Laboratorium Technik Rentgenowskich
• Laboratorium Nanobioinżynierii
• Laboratorium Badania Materiałów Inżynieryjnych
• Laboratorium Analityczne

W skład aparatury składającej się na infrastrukturę CZMiIPW wchodzą:

1. Wysokorozdzielczy spektrometr masowy klasy Q-TOF (HRMS-Q-TOF) służący do oznaczania mas cząsteczkowych związków chemicznych, w tym związków organicznych (m.in. aktywnych biologicznie) i materiałów polimerowych;
2. Spektrometr MALDI TOF/TOF umożliwiający pełną charakterystykę związków organicznych (monomerów, prepolimerów), polimerów, pomiary mas białek, peptydów, DNA oraz identyfikację bakterii i grzybów;
3. Chromatograf żelowy GPC/SEC-MALS umożliwiający analizę mas cząsteczkowych polimerów, charakterystykę ich rozkładu oraz analizę zmiany mas cząsteczkowych podczas procesów degradacji związków wielkocząsteczkowych,
4. Wysokosprawny chromatograf cieczowy sprzężony ze spektrometrem mas o wysokiej rozdzielczości służący do analizy jakościowej mało- i wielkocząsteczkowych związków organicznych w skomplikowanych matrycach (wody naturalne, ścieki, mieszaniny reakcyjne z procesów technologicznych i biotechnologicznych),
5. Spektrometr magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR) umożliwiający badania struktury nowych związków organicznych i związków wielkocząsteczkowych, m.in. do zastosowań farmakologicznych, medycznych i biotechnologicznych,
6. Spektroskop elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR) umożliwiający badania nowych materiałów do zastosowań w medycynie, farmacji, biotechnologii, (foto)katalizie, fizyce ciała stałego, badaniach archeologicznych i in.,
7. Wysokorozdzielczy transmisyjny mikroskop elektronowy (HRTEM) będący niezbędnym narzędziem w badaniach materiałów miękkich (pochodzenia biologicznego, kompozytów polimerowych itp.) oraz twardych (stopów metali, kompozytów cementowych i polimerowych, katalizatorów itp.) na poziomie molekularnym; wyposażenie mikroskopu zapewni możliwości unikalnych obserwacji materiałów w symulowanym środowisku oraz badań oddziaływań materiałów z mikroorganizmami;
8. Skaningowy mikroskop elektronowy z detektorami dyspersji energii i długości fali promieniowania rentgenowskiego (SEM/EDX/WDX) służący do obrazowania morfologii i struktury materiałów do zastosowań m.in. w inżynierii materiałowej i metalurgii, biologii, medycynie;
9. Sekwencyjny spektrometr fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją długości fal WDXRF umożliwiający uniwersalną pierwiastkową analizę jakościową, ilościową i bezwzorcową materiałów w zakresie od berylu do uranu.
10. Mikroskop konfokalny umożliwiający poszerzenie prowadzonych badań interdyscyplinarnych z pogranicza inżynierii materiałowej, nanotechnologii, biologii i biomedycyny, poprzez wizualizację przestrzenną obiektów, m.in. komórek, wyznakowanych materiałów (np. nośników leków, mikrosfer, skafoldów), w trzech wymiarach,
11. Cytometr przepływowy służący do analizy żywych lub utrwalonych komórek i znajdujący zastosowanie w analizie cech morfometrycznych i cech morfologicznych struktur wewnątrzkomórkowych, fenotypowaniu komórek, badaniach metabolizmu tlenowego i reakcji wolnorodnikowych, aktywacji i proliferacji komórek, polimeryzacji białek i in.,
12. Mikrotomograf komputerowy (m-CT) umożliwiający przestrzenną rekonstrukcję struktury złożonych obiektów polimerowych, nanokompozytów, ceramicznych i innych materiałów porowatych i nanowłóknistych,
13. Mikrowaga kwarcowa (QCM) umożliwiająca wysokoczułe pomiary masy, grubości warstw, adsorpcji i orientacji molekularnej w nanoskali,
14. Porometr kapilarny służący do charakterystyki porowatej membran i innych materiałów porowatych,
15. Laserowy mikroskop skaningowy (LSM) umożliwiający analizę topografii powierzchni za pomocą lasera w celu uzyskania w pełni trójwymiarowego obrazu badanych materiałów,
16. Kalorymetr stożkowy służący do oznaczania właściwości palnych (prędkości i ilości uwalnianego ciepła, temperatury i czasu zapłonu) materiałów,
17. Spektrometr mas ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej ICP-MS umożliwiający przeprowadzenie analizy pierwiastkowej w roztworach oraz, po mineralizacji, w próbkach stałych,
18. Chromatograf jonowy służący do oznaczania zawartości anionów, kationów I i II grupy oraz kationów metali w roztworach (m.in. wodzie, ściekach, mieszaninach procesowych i in.).

fot. Aurelia Kołodziej/ZUT tekst: Maria Bitel