Wpis powstał w oparciu o artykuł pana Eugeniusza Cnotliwego „Wyniki badań archeologicznych na osadzie wczesnośredniowiecznej w Gardźcu, pow. Kamień Pomorski" opublikowany w Materiałach Zachodniopomorskich, t. XII w roku 1966.

Grodzisko położone na piaszczystym wyniesieniu w bliskości jeziora, stanowiło dogodne miejsce dla założenia osady, o czym świadczą znalezione na terenie grodziska znacznie starsze zabytki archeologiczne wiązane z kulturą łużycką (ok. 1700 r. p.n.e – 400 r. p.n.e).

Grodzisko zauważono już w XIX stuleciu, kiedy to w roku 1868 Rudolf Virchow prowadził na nim badania. Następne prace prowadził Ludwig Kücken w 1880 roku, po czym w 1902 B. Kücken kierował badaniami powierzchniowymi na terenie osady.

W latach 1953-1954 Władysław Filipowiak wyznaczył teren grodziska do dalszych prac systematycznych. Plan warstwicowy stanowiska wykonano w lipcu 1955 roku, a same prace wykopaliskowe rozpoczęto w październiku tego samego roku. Prace obejmowały teren dwóch arów, nieco poszerzony w trakcie prac.

Prace rozpoczęto od usunięcia warstwy humusu osiągającej miąższość do 0,3 metra, w którym natrafiono na liczne przedmioty datowane na okres wczesnego średniowiecza (IX-XII w. n.e), oraz starsze wiązane z kulturą łużycką z okresu młodszej epoki brązu (ok. 1100–900 p.n.e.).

Po usunięciu humusu badacze natrafili na wyraźne skupiska kamieni oraz zaciemnienia tworzące obiekty archeologiczne kontrastujące z piaszczystym calcem.

Łącznie w wykopie z roku 1955 odkryto 16 jam i 2 skupiska kamieni, sam obszar badań obejmował drugorzędną część osady, której centrum typuje się stok opadający w kierunku Jeziora Śniatowskiego.

Skupiska kamieni zostały zinterpretowane jako paleniska, w momencie odkrycia już mocno naruszone. Odkryte jamy podzielone na 2 grupy: małe – do 100 cm (nr 1, 2, 3, 6, 7) i większe (nr 4, 5, 8-15). W prawie wszystkich natrafiono na ślady spalenizny oraz kamienie, co pozwoliło badaczom na zinterpretowanie ich jako paleniska służące do „najrozmaitszych celów".

Na podstawie fragmentów naczyń badacze wyróżnili 4 poziomy chronologiczne:

- VII-XI w. n. e. ( na postawie nieozdobionych słabo profilowanych naczyń, prawdopodobnie przed powstaniem grodziska istniała nieokreślona forma osady, grodzisko powstało najwcześniej w wieku IX n. .e)
- koniec VIII -początek IX – XI wiek ( na podstawie fragmentów naczyń obtaczanych górą, okres powstania grodu)
- koniec X – XII wiek (na podstawie naczyń obtaczanych górą i całkowicie obtaczanych)
- XII wiek (na podstawie ceramiki całkowicie obtaczanej)

Badania archeologiczne przeprowadzone w roku 1955 objęły swoim zasięgiem zaledwie fragment osady w Gardźcu. Znajdowała się ona w bliskości gleb bielicowych, stwarzające warunki dla rolnictwa i hodowli. Pośrednio wskazują na to znaleziska, takie jak kamień żarnowy, jak i znaleziska pochodzące jeszcze z badań w wieku XIX – kamienie żarnowe i sierpy żelazne oraz zwęglone nasion pszenicy, bobu i żyta. Sporo informacji dostarczyły znaleziska kości zwierząt hodowlanych (krów, koni, świń, kóz, owiec i kur) stanowiące 98% określonych kości. Znikome 2% to pozostałości po zwierzętach dzikich – jeleniach, kunach, sarnach i wydrach. Jednocześnie badacze zwrócili uwagę na brak jakichkolwiek znalezisk rybich łusek i ości.

Brakuje także dowodów na istnienie wyspecjalizowanych rzemieślników. Przedmioty jakie okryto stanowią jedynie dowody na przydomowych zajęć takich jak: tkactwo (fragmenty przęślików glinianych), rogownictwo (fragment obstruganego rogu) i kamieniarstwo (wytwarzanie osełek i podstawek kamiennych na własne potrzeby).

Pan Marcin
lepszykamien.wordpress.com