Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej • Piątek [12.02.2010, 08:39:53] • Kamień Pomorski
Historia kamieńskiej mleczarni

fot. Stanisław Kolasiński
Młodzi ludzie idąc do sklepu i sięgając po słodkie mleko w tubie nie mają pojęcia, że ten przepyszny słodki produkt miał swój początek właśnie w Kamieniu Pomorskim. Dziś postaramy się przybliżyć historię kamieńskiej mleczarni która funkcjonowała od 1945 do 2003 roku. Zachęcamy jednocześnie do obejrzenia archiwalnych i unikalnych zdjęć w dziale fotogaleria.
Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska powstała na bazie poniemieckiego zakładu założonego w 1895 r. Gmach przy obecnej ul. Dziwnowskiej 11, w kolejnych latach rozbudowywany, służył jej przez cały okres ponad stuletniej działalności. Po II wojnie światowej spółdzielnia, na skutek częściowego zniszczenia budynku w Kamieniu, wznowiła produkcję w Golczewie.

fot. Andrzej Ryfczyński
Początki kamieńskiego zakładu po 1945 r. łączą się z osobą Mariana Pańczaka, jego twórcy i legendy szczecińskiego mleczarstwa, który obejmując kierownictwo spółdzielni w 1951 r. rozpoczął niebawem produkcję w naszym mieście. Przez dwadzieścia jeden lat zarządzania placówką uczynił z niej jeden z czołowych zakładów mleczarskich w kraju, którego wyroby znane były w całej Polsce.

Marian Pańczak legenda szczecińskiego mleczarstwa( fot. Stanisław Kolasiński
)
Najsłynniejszym z nich było niewątpliwie zagęszczone mleko w tubie, którego produkcję rozpoczęto w pierwszej połowie lat 60. XX w. i które do lat 90. kamieński zakład wytwarzał jako jedyny w kraju.

fot. Stanisław Kolasiński
Z OSM wiąże się także produkcja sera pleśniowego „Rokpol”. O tym, iż wyroby z Kamienia spotykały się z uznaniem świadczył znak jakości dla wytwarzanej tu śmietany przyznany w 1970 r. Znak ten mleczarnia otrzymała jako pierwsza w Polsce.

fot. Grzegorz Kurka
W kolejnych latach zakład zwiększał produkcję wprowadzając na rynek nowe artykuły. Ostatecznie jednak podzielił los wielu mleczarni zostając w 2003 r. postawionym w stan likwidacji. O OSM przypomina dziś mozaika na jednym z budynków znajdującym się na jej terenie. Wielu mieszkańców pamięta zapewne przyzakładowy kiosk na ówczesnej Armii Czerwonej, latarnię przy amfiteatrze i sklep z nabiałem na Starym Mieście, w których można było nabyć produkty OSM, w tym oczywiście i mleko w tubie, o którym zwłaszcza w Kamieniu będziemy pamiętać.
Za zniszczenie takich zakladow nie powinni nigdy wyjsc z kryminalow.-Moze kiedys tak sie stanie...
NO WLASNIE najleprze mleczko na swiecie to polskie mleczko w tubce !!
Świetne zdjęcia. Brawo. Tylko jak to jest, że tam gdzie poupadały nasze zakłady to Ci którzy do tego doprowadzili najlepiej na tym wychodzili i dzisiaj są" biznesmenami"?
Bankructwo i zamkniecie Kamienskiej mleczarni zawdzieczamy WSZYSTKOPSOJOWI LEO... To wlanie ten gosc tak dyrektorowal ze zaklad majacy jako jedyny w kraju(ow czasu) MLEKO W TUBIE SPRZEDAL JE. ZA TAKIE COS MOIM ZDANIEM POWINIEN BYC KRYMINAL
Fajnie ze się te tuby przypomina, Autor powinien nie być taki skromny, choć poniżej się chyba odezwał to teraz wiem kto za tym stoi. Brawa dla muzeum i jego " wariatów" na punkcie Kamienia Grześka i Błażeja-obaj z pasją. Czekam na kolejne zdjęcia i opisy.
pamietam jak mi wójek przynosil reklamówkami mleczko w tubce.pychota, a teraz to nie te samo mleczko, malo i jakies leiste, tamto to sie pilo i konca nie bylo a geste pychota.ale to historia juz szkoda
tak. ...w słonego:)
ty a dasz mi buzi...?
Ty stary tylko nie ******* beksy :) ale jak cos Marian Cie przytuli...
bardzo trafny artykuł, aż się łza w oku kręci.Szkoda tylko że to już historia, a mogło to się tak dobrze skończyć. ...
Wielu z nas z" przełomu systemu" czeka na takie rzetelne artykuły ale niech będą podpisane bo jak to napisał Grzesiu Kurka to gratulacje jak to ktoś inny to chętnie poznamyi. Mleko w tubie jem nadal ale to już nie to. Pozdrowienia dla portalu iikamien
Pracowali tam rodzice, bacia itd. Milo wspominaja te czasy..ja tez choc mialam zaledwie pare latek...
mniam! mleczko w tubie:)
OSM - cześć jej i chwała - nie ma już takiego masła i twarogu prawdziwe rarytasy, szkoda, że została zlikwidowana
Szanowni Internauci, w imieniu MHZK bardzo proszę osoby, które są w posiadaniu jakichkolwiek materiałów dotyczących kamieńśkiej OSM o kontakt - blabu@interia.pl
Wiem też że wysyłano mistrzom piłki nożnej na śląsk
Ale historia!
Mleko w tubkach było na wyposażeniu jachtów, które opływały kule ziemską. Himalaiści mieli w plecakach. Nawet harcerze brali na wyprawy, wycieczki. Grupa wspinaczy" WATRA" ze Świnoujścia w wyprawie górskiej do Iranu w latach 70-tych też miała mleko w tubkach. Ponoć Rosjanie brali w kosmos?
a zlikwidowali takie zakłady i co teraz rolnicy nie mają komu mleka sprzedawać to wylewają
c.d. Kamieńskie mleko w tubach wysłane do Zabrza miało niewątpliwie wpływ na wynik meczu Górnika Zabrze z AS Romą w Chorzowie 1970 roku (2:2). I na koniec jeszcze jedno nie tylko kamieńska mleczarnia produkowała artykuły" na medal" także masarnie w Kamieniu Pomorskim i Dziwnowie produkowały wędliny z których każda miała własny zapach i smak, a nie jak dzisiejsze robione na" jedno kopyto". Nie należy także zapominać o wyrobach" Belony w Dziwnowie. I to by było na tyle - jak mawiał klasyk polskiej satyry
Pisząc o kamieńskiej mleczarni i jej kierownictwie oraz pracownikach nie sposób wspomnieć o rzeszy producentów i dostawców mleka: rolnikach indywidualnych których każdego prezes Pańczak znał z imienia i nazwiska, pracownikach PGR-ów i spółdzielni produkcyjnych. Produkowali oni tak dobre mleko, gdy postawiło się je w cieple lub na słońcu to z siadało się ono do tego stopnia, że można je było kroić nożem. Bo było to" mleczne" mleko w odróżnieniu od tego, produkowanego dziś według receptury ustalonej w Brukseli. I jeszcze jedno: pan Marian Pańczak był wielkim mecenasem nauki m.in. ufundował łańcuch rektorski dla byłej Wyższej Szkoły Rolniczej w Szczecinie. Także wykazywał wielkie zainteresowanie sportem; patronował wielkiej międzynarodowej imprezie kolarskiej. Na coroczne kryterium uliczne do naszego miasta zjeżdżali się kolarze z całej Europy z podopiecznym Henryka Łasaka trenera polskiej kadry narodowej na czele. Mleczarnia wspierała finansowo sekcję kolarską z Golczewa.
super wiecej takich archiwów
BYŁAM STAŁYM BYWALCEM W MLECZARNI BO TAM PRACOWAŁA MOJA MAMA. PIĘKNE CZASY:-) MLECZKO W TUBCE RZEKĄ PŁYNEŁO:-)
FAJNYN...następny artykól prosze o" POMIE
Można też pozdrowić innych pracowników nie tylko poniższych spólkowiczów
Mleczarnię rozłożył na części pierwsze pan J.P. i spółka bez żadnych skrupułów.
brawo dla iikamien, moja babcia na zdjęciach(jako panna), a ten smak mleczka w tubie, nie do zapomnienia.ahhh...super artykuł, oby więcej.pozdrawiam wszystkich!!
Oddajcie to mleko w tubie! Pyszne było, do dziś pamiętam jego smak...
świetny pomysł brawa dla iikamien i Grzesia Kurki. Z OSM możemy być dumni.
To było najlepsze mleko w tubie! Zielone- śmietankowe i fioletowe-kakaowe. (: Pamiętam jak dziś pełną mleka lodówke babci. ;)
Ja pamiętam też starą mleczarnie zobaczcie jak było wspaniale każdy pisze o panu Pańczaku w superlatywach bo taki to był człowiek dlaczego w ikamieniu od lat nie możemy o kimś tak pisać co to sie z ludzmi porobilo ze nie ma człowieka którego i zwykły chlop czy inteligent po prostu go kochał
Pamietam miałam praktyki w mleczarni, było super. Pan Pańczak był wspaniałym człowiekiem.
W czasach o których mowa masło kamieńskie było tak dobre iż zapadła decyzja o przewozeniu go do składnicy SM Szczecin a z tamtąd z powrotem wracało masło SM Szczecin na rynek kamieński.Prezesem WSM Szczecin był już wówczas p.Marian Pańczak z sentymentem do kamieńskich produktów
Aż miło poczytać Wasze wspomnienia! :) Chyba pierwszy raz pojawiło się tak dużo komentarzy na poziomie! :) O wielu rzeczach nie miałam wcześniej pojęcia! :)
dajcie zdjęcia Z POm i Gs to też histora a może PBROL
Tubki z mlekiem były podstawowym produktem wszystkich wypraw wysokogórskich i innych. A śmietana była patentem produkcyjnym-polegało to na tym, że pod ciśnieniem tłoczona była w komorze i miała masę podobną do kremu. Natomiast masło było białe jak śnieg-czyste i nie psuło się miesiąc w temperaturze pokojowej. Białe czyste masło nie chcieli kupować, to zaczęto je barwić i to był problem. Najlepsza mleczarnia w Polsce Profesora Mariana Pańczaka
więcej takich historycznych artykułów prosimy. Brawo MHZK nareszcie o was słychać!
a no dobre dobre:) zjadalem 5 w 10min:D:D
Sw. pamięci Pan Pańczak Marian wspaniały człowiek -pozdrawiam Jego RODZINĘ. Załapałem się czasami na wspaniałe lody a mleko w tubie toooooo mniodzio! Ktoś pyta o upadek mleczarni - zaczął się z chwilą zwolnienia prezesa Wacława Radnego. Ktoś następnie wymyślił jazdę po mleko w rejony PYRZYC, a transport kosztował i ekonomia dała znać o sobie.
do wpisu niżej, co może teraz jest lepiej gdybym mógł chętnie bym się przeniósł w czasie do tamtych lat. co do mleczarni to szkoda tego zakładu jak i wielu innych jak Pbrol , Put, melioracja Stare dobre czasy. Komuna też miała dobre strony przynajmniej we wsiach budowano szkoły a ludzie mieli pracę a teraz co ? demokracja wszystko sprzedać zlikwidować i kasę sobie schować , osobiście to ja taką politykę chromolę.
to były naprawde pyszne wyroby.Nie tylko mleczko w tubie, ale też pierwsze jogurty.Jak sie pojawiały w sklepie na starym mieście, to od razu kupowałam po 10.Wtedy człowiek cieszył sie ze wszystkiego, ale te czasy minęły bezpowrotnie
Do tego, co napisał:"STARE, DOBRE CZASY" - Oby nigdy nie wróciły. Ta osoba chyba zupełnie nie wie, jakie to były czasy. Chyba że chodzi o jakieś osobiste wspomnienia z dzieciństwa. To ma zupełnie inny wymiar.
Moi rodzice dawno temu, w czasach kiedy panował niedostatek słodyczy, a mleko w tubie było dostępne tylko w Kamieniu Pomorskim, zrobili niespodziankę mojemu kuzynostwu z Katowic wysyłając im paczkę pełną tub z mlekiem... Jaka to była dla nich radość! Legenda owej paczki żyje w rodzinie do dziś.
też byłam na wycieczce z SP 1 w Mleczarni dzięki Panu Janickiemu- ser biały był pyszny!! O mleczku w tubie nie wspomnę- cały rok czekałam, aby przyjechać do Kamienia i. ... PS Latarnia, o której wcześniej Ktoś napisał jest w Dziwnówku.
Tak brakuje mi tego mleka wtubie
STARE DOBRE CZASY
Pamiętam jak po obięciu szefostwa przez Wacka Radnego sprowadzono maszyny szweckiej firmy Arenco i wtedy produkcja tub poszła pełna parą na całą Polskę
GRATULACJE MHZK!!
Coś niesamowitego na skalę europejską, ba światową, że zakład tak wspaniały, o wielkich tradycjach, który przetrwał dwie wojny światowe, zmiany ustrojowe od Cesarstwa do Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, ba przetrwał nawet zmiany przynależności państwowej tylko po to by mógł go zlikwidować niejaki Patatyn, mający się za geniusza gospodarki rynkowej - hańba. Przypomnijmy, że przed drugą wojną kamieńska mleczarnia, a także browar kamieński swoje produkty dostarczali na dwór cesarski. Zaopatrywali także handel berliński i szczeciński także drogą wodną. A przy okazji, nie tylko mleko w tubach o kilku smakach produkowane w Kamieniu Pomorskim zasilało sklepy na terenie całego kraju. Drugim rarytasem był produkowany w oddziele mleczarni w Stuchowie podwędzany ser myśliwski.
Likwidatorem był chyba Pan Patatyn
Oj pamiętam jak byłam na zwiedzaniu z moją szkołą tej mleczarni chyba w 3kl podstawówki ponad 25lat temu!Dostaliśmy po tym słynnym mleczku!A pamiętacie cysterny które jeździły po wioskach po mleko?
A może ktoś pamięta kto był likwidatorem OSM Kamień Pomorski ??
Mam 24 lata i doskonale pamietam to mleko w tubie. Bylam wrecz uzalezniona od niego i to jeszcze wtedy kosztowalo ok 2zl. teraz jest beznadziejna podroba tego mleczka ktorego nie da sie juz pic! no coz, wielki zal.
i ja pamietam te mleko w tubie szczegolnie kakaowe w żółtym unikalnym opakowaniu mniam pycha , a to ze te mleko powstało w ikamieniu to wiem bo uswiadomiła mnie kiedys moja pani od religi na lekcji juz dawno pamietam i pozdrawiam panią Stefańską dużo zdrowia zycze, a i jeszcze dodam ze mielismy swietne serki waniliowe pycha , żałowac mamy czego bo to była nasza duma miasta lecz ktos zaniechał i mamy sklep meblowy, a cała młodziez niech załuje ze niepamieta lub niezaznało smaku mleka w tubie, wielka szkoda
ach te wspomnienia są bardzo ważne, tak trzymać
Do autorów tekstu, młodzi ludzie mają pojęcie o tym że mleczko w tubie wynaleziono w ikamieniu ;P
a sklepik przy mleczarni pamiętacie
Ja pamiętam z mleczarni lody kawowe w wafelku i na patyku, teraz takich już nigdzie nie robią niestety :(((
Kierownik techniczny p. Wegner w latach 60-tych przeszedł z Kamienia do Wolina na szefa tamtejszej mleczarni. OSM Kamień posiadała mniejsze zakłady mleczarskie w Golczewie i Stuchowie. Tam też produkowano śmietanę, sery i kazeinę.
ja chce mleczarnie!
pięka historia! prosimy o więcej takich! ie tylko o Kamieniu, ale także o Wolinie i inych małych wsiach
W Wolinie również była mleczarnia również kawał dobrej historii teraz to już nie ma nic wszystko sztuczne i obce..
Kawał kamieńskiej historii. Tacy ludzie z OSM, jak prezes Pańczak, Pałatyński, Jankowski, Zalewski, Wegner, Romanowski, Sygit i wielu innych rozwijali ten zakład. W latach sześćdziesiątych - siedemdziesiątych OSM była wizytówką i znakiem firmowym Kamienia. Ilu rodzinom mleczarnia zapewniała utrzymanie. OSM nie tylko produkowała, ale była również organizatorem wielu imprez kulturalnych. A te słynne zjazdy za kadencji p. M. Pańczaka. Niestety, rozwalono wszystko. Obecna władza nie dorasta do pięt tamtym ofiarnym ludziom.
Ja chce mleko w tubie z kamieńskiej mleczarni;-((((, żałujcie małolaty że go już nie spróbujecie bo te mleczka co są teraz w sklepach to sam cukier-powinni je nazywać cukier w tubie i nigdy nie dorównają w smaku naszemu kamieńskiemu
Przeż ZŁY zarząd padła mleczarnia, nadinterpretacje unijnych przepisów, dożenie do likwidacji, przepadły rolników udziały zostały tylko wspomnienia bo nawet zobaczyć na tym terenie krowe to graniczy z cudem. Do tego wszystkiego doprowadzili tam pracujący ludzie nie umieli się znaleść w nowych czasach i nie umieli docenić tego co mieli i na tej bazie zrobić pieniądze ich celem była likwidacja i to zrobili. Teraz tak dużego mleczarskiego zakładu na tym terenie nie jest w stanie stworzyć nikt. To jest to samo co z Kamieńskim Domem Kultury po latach. TYLKO WSPOMNIEŃ CZAR.