Kiedy kończyłem pracę nad „Kroniką Wydarzeń Historycznych Ziemi Kamieńskiej” szukałem pomysłu na projekt okładki kroniki. Pośród wielu innych wyłonił się pomysł w postaci Wielkiej Mapy Księstwa Pomorskiego profesora uniwersytetu w Rostocku Eilharda Lubinusa.
Mapa ta, jak na owe czasy, lata 1611 – 1617 jest niezwykle dokładna choć wykonywana była przy pomocy trzech tylko prymitywnych narzędzi: laska Jakuba – jeden z najstarszych i najprostszych przyrządów który służył zarówno do pomiarów astronomicznych, jak i geodezyjnych; kwadrat geometryczny – do wyznaczania m.in. odległości oraz astrolabium.
Mimo tak skromnego warsztatu i braku siatki kartograficznej „rozciągnięcie” np. na linii Garz/O – Międzyzdroje wynosi 6’ czyli 11,1 km, bardziej na wschód „rozciągnięcie” jest mniejsze i wynosi 2’ czyli 3,7 km. Kiedy jednak dokonałem wyodrębnienia z mapy fragmentu obejmującego Ziemię Kamieńską coś mnie zaskoczyło.
Kiedy zacząłem analizować cm po cm ten fragment mapy zauważyłem, że nie wszystkie miejscowości leżą tam gdzie powinny. Dotyczy to szczególnie miejscowości leżących nad Dziwną: Kukułowo, Połchowo i Dusin położone są po lewej stronie Dziwny. Kolejność ich położenia jest inna niż w rzeczywistości, kierując się według mapy Lubinusa z Zastania do Wolina mijamy kolejno: Kukułowo, Połchowo, Dusin no i potem już jak dziś Łuskowo, Korzęcin, Jarzębowo, Unin i Darzewice. Według mapy Lubinusa Jezioro Koprowo w okolicy Zastania łączyło się szerokim przesmykiem z rzeką Dziwna, do dnia dzisiejszego pozostała w okolicy Łowna struga łącząca Jezioro Koprowo z Zalewem Kamieńskim. Jaki był zatem powód takiego, a nie innego przedstawienia przez Eilharda Lubinusa na swej mapie położenia Kukułowa, Połchowa i Dusina. Powody takie mogły być co najmniej dwa.
Pierwszy z nich to zmiana koryta rzeki, a właściwie cieśniny Dziwna. Czyżby potwierdzeniem tego byłyby wcześniejsze przekazy historyczne, w tym z końca XII wieku. Czytamy w nich, że flota duńska omijając Wolin popłynęła na podbój Kamienia. Wracając z Kamienia Duńczycy zamierzali złupić Wolin. Do napadu na Wolin nie doszło bowiem Duńczycy zgubili się na Dziwnie. Jak to było możliwe, skoro dziś szlak z Kamienia do Wolina biegnie prosto, niemal jak pas startowy. Potwierdzenie zmiany koryta Dziwny ukazują także XVII wieczne mapy szwedzkie, widać na niej dwie odnogi Dziwny, po jednej z nich nie zachował się żaden ślad.
Drugi powód nieścisłości na mapie Eilharda Lubinusa może być bardziej prozaiczny. Wielki kartograf w czasie sześcioletniej pracy nad mapą tylko 54 dni poświęcił na prace terenowe. Odwiedził wówczas 152 miejscowości, gdzie w każdej wykonał od 23 do 69 obserwacji. Pokonywał dziennie od 5 do 35 km, razem przebył 1500 km dokonując w tym czasie obserwacji 5793 obiektów topograficznych. Asystował mu bliżej nieznany pomocnik, który prowadził dzienniki, zapisywał wyniki pomiarów oraz inne szczegóły, przydatne w rysowaniu mapy.
Być może, że błędy to wina asystenta Eilharda Lubinusa, który mógł coś błędnie zapisać czy też później odczytać. Tego jednak nie dowiemy się już nigdy.
Mimo drobnych nieścisłości, Wielka Mapa Księstwa Pomorskiego wykonana przez teologa, geografa i matematyka profesora Eilharda Lubinusa swym kunsztem zachwycała i zachwyca do dziś.
Warto także pamiętać, że powstanie mapy zawdzięczamy książętom pomorskim: Filipowi II księciu szczecińskiemu i Filipowi Juliuszowi księciu wołogojskiemu.
[Asystował mu bliżej nieznany pomocnik, który prowadził dzienniki, zapisywał wyniki pomiarów oraz inne szczegóły, przydatne w rysowaniu mapy. ] ...Wczoraj podałem informacje, o tym, że Lubinus nie jednego miał pomocnika, a przy realizacji brało udział kilkanaście osób...Dlaczego (admin.) zbanowliście tę informację? To nie były żarty!.
Kiedy ta książka będzie w sprzedaży i gdzie będzie można ją kupic?
Marian nie przejmuj się tymi głupkami im się wszystko nie podoba
Przemyślana działajaca na wyobraźnie promocja :) Byle by książka nie odbiegała od faktów historii a będzie ciekawa.
Bardzo fajny tekst , miło przeczytać.
A ja sobie kupię:)
Przy okazji tematu o kamieńskim cmentarzu żydowskim napisałem, że można by utworzyć osobny dział historyczny coś na kształt ś.w.i. wspaniale prowadzonego przez p. doktora Plucińskiego. Można by wtedy usuwać jako nie związane z tematem wszelkie mniej lub bardziej miłe wpisy w stylu" ...a co mnie to... Co do mapy Lubinusa to przecie na obecnych GPS'owy mapach jest wiele błędów (nieraz tragicznych w skutkach) dlatego można mu wybaczyć gdyż za jego czasów kartografia i geodezja oparta na optyce instrumentalnej dopiero raczkowały i o teodolitach niwelatorach i innych takich nikt jeszcze nie słyszał.
do gość 87.205.58*** popieram w 100%
maniek a wco grasz na ps3?
MK: przyjmuję każdą krytykę merytoryczną, rzeczową natomiast chciałby przestrzec autora występującego po nickiem SpotLight • Niedziela [17.02.2013, 07:08] • [IP: 62.21.13.**] niech nie myśli że jest anonimowy. Obecnie toczy się przed Sądem Okręgowym w Szczecinie sprawa IC 322/12 o podobny wpis. Prokuratura ustaliła bez trudu autora.
Z założenia w Kamieniu trzeba narzekać. Trzeba opluć wszystko co warte uwagi, kreatywne. Coś co wypływa z chęci poznania, pracy, dzielenia się z innymi. Może to zagrożenie jakie odczuwają ci, którzy w ramach obowiązków powinni to robić zawodowo? Marian Klasik nie pierwszy i mam nadzieję, że nie ostatni raz zaskakuje. Poszukuje, ustala fakty a nie robi tylko kopiuj wklej jak wielu tutejszych historyków z przypadku. Podjęte przez niego tematy mogą się komuś podobać albo i nie. Mogą zainteresować ale nie muszą. Niezaprzeczalnym pozostaje jednak fakt, iż Klasik jednak coś robi, tworzy, wydaje i każdym swoim działaniem promuje Kamień. Oczywiście nie tak jak się przyzwyczailiśmy z internetowych forów, na których nienawiść nieudaczników ma bezgraniczne pole do popisu.
Jak to bez wynagrodzenia, a po co to robił żeby kasę wyrwać, pasja pasją ale trzeba coś z tego mieć. znalazł się szpec, przepisuje i tyle, a gdzie badania naukowe.
Panie Marianie, historia Ziemi Kamieńskiej jest bardzo ciekawa. Czy w kolejnym odcinku opisze Pan teraz trochę swoich historii znanych IPN-owi?
interesujący artykuł, chętnie kupię książkę.
Strasznie ciekawe. I zrobione zupełnie z pasji. Bez etatu i wynagrodzenia.
Życzliwy: źle by było gdyby wszystko wszystkim się podobało, no ale tu się ujawniają wieczni malkontenci, co to sami sami nic nie zrobią, jedynym ich twórczym zajęciem, to krytykanctwo - pozdrawiam.
a mi się podoba
głupoty
zapraszam na Playstation 3!
Wystarczy poczytać książki POLSKICH historyków by mieć pewność co do powodu tego" błędu" ;)
brawo panie marianie.dziękuje za artykuł..
Moim zdaniem to błąd asystenta Lubiniusa
Panie Marianie, kiedy książka będzie dostępna?
o!klasik szuka kasy dla siebie, wymyśla pisma a kogo to interesuje niech się zajmuja historycy, ci co nie maja co robić nam potrzeba pracy a nie propagandy.