W ten sposób, tylko w tym roku dzięki dodatkowo pozyskanym funduszom udało nam się przeprowadzić, m.in. konserwację XIII wiecznej łodzi – dłubanki odkrytej w zeszłym roku na rzece Niemica, przygotować wystawę „Wielki fotograf w małym mieście. Jan Bułhak w Kamieniu Pomorskim w 1946 r.”, wykonać kilka remontów, zakupić muzealia i inne rzeczy związane z działalnością statutową muzeum.

Taką okazją do pozyskania dodatkowych funduszy był nadzór przeprowadzony przez MHZK na wiosnę tego roku. Były to badania archeologiczne prowadzone w związku z planowaną rozbudową cmentarza komunalnego, na działce nr 264, obr. 7 w Kamieniu Pomorskim. Teren badań zlokalizowany był w obrębie strefy ochrony konserwatorskiej stanowiska archeologicznego zewidencjonowanego pod numerem: Kamień Pomorski, stan. 17 (AZP 19-08/17). Już w 1984 na badanym obszarze przeprowadzono pod kierunkiem archeologa Eugeniusza Wielgockiego badania AZP (Archeologiczne Zdjęcia Polski). Wówczas natrafiono na ślad wczesnośredniowieczny, ślad późnośredniowieczny i ślad z okresu nowożytnego. W związku z wynikami prac z 1984 roku podjęto decyzje o przeprowadzeniu badań, które miały zweryfikować wcześniejsze ustalenia archeologów.

Teren prac archeologicznych położony był w strefie krawędziowej wysoczyzny morenowej, która obniża się w kierunku północno – wschodnim. Obniżenie to stanowi pradolina pomorska, gdzie obecnie w jej najniższej części płynie rzeka Śwniec. Pisząc językiem uproszczonym, prace wykonywane były równolegle do przebiegu obwodnicy kamieńskiej, w odległości około 10 metrów od drogi wylotowej na Szczecin. Pozwolenie na badania wydane zostało przez Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na okres od dnia 15 marca 2012 r. do dnia 30 czerwca 2012 roku, na podstawie pisma nr Zarch.5161.14.2012.PK (decyzja nr 240/2012) z dnia 5 marca 2012 roku. Tak więc należało cały teren przebadać w niespełna 4 miesiące. Niezwłocznie przystąpiono do prac. Żeby dostać się do zabytków, należało najpierw za pomocą spychacza zdjąć warstwę współczesnej ziemi, tzw. humusu, o grubości dochodzącej aż do 100 cm – w innych miejscach najczęściej humus nie przekracza 50 cm. Jednak na badanym obszarze przez kilkadziesiąt lat funkcjonowały ogródki, w których przez lata gromadziła się gruba warstwa materiału organicznego odkładana nieświadomie przez działkowiczów. Spychacz walczył z humusem – przemieszczając ziemię z pierwotnego miejsca na hałdę, która z każdym kolejnym dniem przybierała monstrualną wysokość. Nie było to zadanie łatwe, jednak po kilku tygodniach odsłonięta została glina polodowcowa. W niej wreszcie natrafiono na ślady pochodzące z pradziejów, które można było, na podstawie odkrytych zabytków powiązać z osadą ludności grupy gustowskiej – okres wpływów rzymskich (I – IV wiek n.e.). Prawdopodobnie był to fragment obrzeża osady, odkrytej w 2005 roku podczas budowy kamieńskiej obwodnicy. Prace prowadzili wówczas archeolodzy z Pracowni Archeologicznej na Zamku Książąt Pomorskich. W trakcie prac prowadzonych przez MHZK wyeksplorowano 3 obiekty:
Obiekt nr 1 - prawdopodobnie był to piec gospodarczy- miał nieregularny kształt, nieco zbliżony do owalnego, o wymiarach 180 cm (po osi NE – SW) x 130 cm (po osi W-E). Po odsłonięciu pieca okazało się, że po obwodzie ustawione zostały nieobrobione głazy narzutowe, tworząc w niecce rodzaj konstrukcji.

Obiekt nr 2 - prawdopodobnie było to palenisko - miało kształt wydłużonego owalu o wymiarach 164 cm (po osi NNE-SSW) x 104 cm (ENE-WSW) i głębokość 57 cm. Po obwodzie paleniska widoczna była warstewka polepy o szerokości 2-5 cm. W stropie warstwy natrafiono na dwa fragmenty ceramiki z okresów wpływów rzymskich.
Obiekt nr 3 – prawdopodobnie był to piec gospodarczy, chociaż równie dobrze mogłoby to być palenisko. Obiekt miał nieregularny kształt, nieco zbliżony do owalnego o wymiarach 198 cm (po osi NE – SW) x 130 cm (po osi W-E) i głębokości 80 cm. Po obwodzie stropu przebiegała szeroka na 4-8 cm warstwa polepy. Wszystkie 3 obiekty odsłonięte zostały na obszarze 1 ara. Wyniki badań zostały przekazane do Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Dzięki takim badaniom możemy lepiej poznać historię ziemi kamieńskiej, nawet z czasów nam bardzo odległych. Musimy pamiętać, że okolice Kamienia Pomorskiego zasiedlone były przynajmniej 6 tysięcy lat temu. Grupy ludzkie, które dotarły na te tereny tworzyły niezwykle interesujące społeczności. Pozostawiły one w ziemi fragmenty swojej kultury materialnej, m.in. ślady osad, cmentarzysk, narzędzi, broni, ceramiki itp.
Zabytki z pradziejów można oglądać w Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej, wśród nich krzemienny nóż kultury pucharów lejkowatych, starszy przynajmniej o tysiąc lat od piramid egipskich.

Literatura:
Cnotliwy E.: Powiat kamieński w starożytności, Szczecin 1961.
Kobyliński Z.: Struktury osadnicze na ziemiach polskich u schyłku starożytności i w początkach wczesnego średniowiecza, Warszawa-Wrocław-Kraków-Gdańsk-Łódź, 1988.
Kamiński R., Uciechowska-Gawron A.: Osada ludności grupy gustowskiej w Kamieniu Pomorskim (województwo zachodniopomorskie), stanowisko 32, str. 129-151,w:Acta Archaeologica Pomoranica III, Szczecin 2009.

Źródło: Grzegorz Kurka/MHZK