Pociąg w Kamieniu to rok 1892 r., ale kolej narodziła się kilkadziesiąt lat wcześniej w Wielkiej Brytanii. W 1825 r. Anglik George Stephenson, który jedenaście lat wcześniej skonstruował swój pierwszy parowóz, uruchomił linię kolejową z Stockton do Darlington, rozpoczynając w ten sposób dzieje kolei żelaznej. Nowy wynalazek rozprzestrzenił się po całym świecie, stając się symbolem rewolucji przemysłowej w XIX w.

Niebawem trafił też na Pomorze Zachodnie, gdzie początki kolei sięgają pierwszej połowy lat trzydziestych XIX w. Kluczową stała się wówczas potrzeba utworzenia połączenia łączącego Szczecin z Berlinem. W tym celu powołano Komitet Budowy Kolei Berlińsko-Szczecińskiej. Ukończoną linię oddano do użytku 15 sierpnia 1843 r. Trasę tę można było wówczas pokonać w 4,5 godziny.

Po wybudowaniu linii Szczecin-Berlin rozwój kolei na Pomorzu przybrał na sile. W 1846 r. pierwszy pociąg wjechał do Stargardu, a dwa lata później ukończono budowę całej linii prowadzącej do Poznania. W 1882 r. oddano do użytku trasę łączącą Goleniów z Kołobrzegiem, przez Gryfice i Nowogard. Cywilizacja przemysłowa, którą symbolizowała kolej, zbliżała się zatem do Kamienia. W 1892 r. rozpoczęto eksploatację linii Goleniów – Wolin przez Grzybnicę, Łoźnicę, Rokitę, Wysoką, Parłówko, Troszyn i Recław oraz linii Wysoka-Kamień przez Stawno, Górki i Jarszewo.

15 lipca 1892 r. uruchomiono linię do Kamienia. Data ta na trwale zapisała się w historii naszego miasta, które otrzymało połączenie kolejowe. Dziesięć lat później zezwolono na przedłużenie kamieńskiej linii do Trzebiatowa. 39-kilometrowy odcinek Kamień-Trzebiatów przez Trzebieszewo, Jatki, Gostyniec, Niczonów, Karnice, Gocławice, Czaplin i Trzebiatkowo, oddano do użytku 24 grudnia 1906 r. W tymże roku utworzono również kolej portową. Na odcinku od dworca do portu położono jeden tor. Znacznie ułatwiało to transport towarów, ale też i osób, udających się drogą wodną w kierunku Dziwnowa czy Międzywodzia.

Ostatni niemiecki pociąg wyjechał z Kamienia 5 marca 1945 r., przed zdobyciem miasta przez wojska radzieckie. W wyniku działań wojennych ucierpiał dworzec kolejowy, którego zrujnowany gmach jeszcze kilkanaście lat po 1945 r. straszył swym wyglądem, by ostatecznie zostać rozebranym. Starsi mieszkańcy Kamienia z pewnością pamiętają widok tego zniszczonego budynku. Jego fotografia jest od kilku lat poszukiwana przez Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej. Prosimy o kontakt z MHZK (tel. 913822373, 502430913, 601585323) osoby, posiadające zdjęcia, na których uwieczniono zniszczony dworzec.

Po zakończeniu działań wojennych Kamień został pozbawiony połączenia kolejowego. Armia Czerwona zdemontowała tory odcinając miasto od świata, co znacznie utrudniało jego funkcjonowanie i przeprowadzenie akcji osiedleńczej. Z czasem zorganizowano zastępczą komunikację samochodową, która nie zdawała jednak egzaminu. W 1946 r. zorganizowane przez PKS połączenie Kamienia ze Szczecinem, odbywało się przez Nowogard i Stargard, co znacznie wydłużało drogę do miasta.

Linię do Wysokiej Kamieńskiej udało się w końcu odbudować i uruchomić dopiero dwa lata po wojnie. Przy jej budowie zastosowano szyny wyprodukowane przez Hutę „Kościuszko” w Chorzowie (na szynach położonych w Kamieniu są do dziś jeszcze widoczne oznaczenia producenta z datami – 1946 i 1947). 65 lat temu, w maju 1947 r., uroczyście powitano pierwszy polski pociąg w Kamieniu Pomorskim. Odcinek do Trzebiatowa, mimo ówczesnych, jak i późniejszych planów nie został już nigdy odtworzony.

Jak już wspomniano, miasto przez długi czas po wojnie pozbawione było dworca kolejowego, który na skutek zniszczeń wojennych nie nadawał się do eksploatacji i nie został odbudowany. Powstanie w 1959 r. uzdrowiska wymusiło podjęcie decyzji o wzniesieniu nowego budynku dworcowego. 13 lipca 1963 r., po dwóch latach od wbicia pierwszej łopaty, uroczyście oddano do użytku nowy dworzec z dwoma peronami. Znalazły się w nim, jak donosił dwa dni później na pierwszej stronie „Głos Szczeciński”, trzy kasy biletowe PKP, jedna kasa PKS, kiosk „Ruchu”, poczekalnia i „dobrze zaopatrzony bufet”. W momencie oddania do użytku dworzec ten stanowił jeden z najciekawszych przykładów budownictwa tego typu w województwie szczecińskim.

O dawnym kompleksie zabudowań dworcowych przypominają jeszcze zachowane do dziś obiekty. Jednym z nich jest rampa obok nieistniejącego już wiaduktu. To właśnie na niej, od 1947 r., wyładowywała swój ocalały dobytek ludność, która przybyła osiedlić się na Ziemi Kamieńskiej. Inne pozostałości to nasyp kolejowy, elementy po pompach wodnych, wyprodukowanych przez firmę Juliusa Pintscha z Berlina, czy zabytkowe budynki - niewielkiego obiektu (pierwotnie najprawdopodobniej szaletu) położonego niedaleko przejazdu kolejowego i starej parowozowni. Nieużytkowany wiadukt kolejowy został rozebrany w 2004 r. w związku z budową obwodnicy miasta.

W kolejnych latach, po zakończeniu drugiej wojny światowej, wzrastał ruch osobowy i towarowy. Kamieńskiej linii nie ominęła też elektryfikacja. 11 września 1982 r. na nasz dworzec przyjechał pierwszy skład elektryczny. Trzydziesta rocznica tego wydarzenia minie zatem za niecałe dwa miesiące.

W związku z tegoroczną 120 rocznicą przybycia pierwszego pociągu do Kamienia Pomorskiego zostały wydane cztery rodzaje pocztówek dotyczących kolejnictwa na Ziemi Kamieńskiej, które od dziś są do nabycia w Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej (Pałacu Biskupim), w godzinach otwarcia MHZK (poniedziałek – sobota, godz. 10.00 – 17.00). Na pocztówkach można też przystawić okolicznościowy stempel, upamiętniający historyczną datę – 15 lipca 1892 r. Serdecznie zapraszamy!

Źródło: Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej