Wzrastająca antybiotykooporność mikroorganizmów staje się coraz większym problemem w zakażeniach szpitalnych.

Dzieje się tak m. in. ze względu na zdolność wielu bakterii to tworzenia biofilmów, czyli wielokomórkowych struktur, otoczonych warstwą organicznych substancji zewnątrzkomórkowych. Bakterie tworzą je, aby ochronić się przed szkodliwymi dla nich czynnikami zewnętrznymi, w tym antybiotykami.

Biofilm ma udział w patogenezie chorób przewlekłych, zwłaszcza zakażeń towarzyszących stosowaniu cewników, drenów, zakładaniu implantów oraz tworzeniu trudno gojących się ran. Mikroorganizmy w biofilmie mogą być nawet 1000 razy bardziej oporne na antybiotyki niż wolne komórki.

Badania na ten temat prowadzą zespoły dr hab. inż. Łukasza Łopusiewicza, prof. ZUT (Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych), prof. Sebastiana Guenthera (Institut für Pharmazie, Universität Greifswald, Niemcy) i dr Pawła Kwiatkowskiego (Pomorski Uniwersytet Medyczny). Naukowcy postanowili wykorzystać naturalne ekstrakty z roślin takich jak rosiczka (roślina owadożerna) czy pochodząca z południowej Afryki Elephantorrhiza elephantina, których silną aktywność hamującą tworzenie biofilmów bakteryjnych, stwierdzili wcześniej badacze z Niemiec.

Wyselekcjonowane przez polsko-niemiecki zespół wielooporne szczepy bakterii, zestawiane są z biopolimerem pokrytym materiałem uzyskanym np. z ekstraktu z rosiczki. Biopolimerem tym zazwyczaj jest forma celulozy (jednego z najbardziej rozpowszechnionych w przyrodzie polimerów, składnika większości roślin) czy alginianu (który można pozyskiwać z wodorostów). Dzięki temu, nawet najbardziej zjadliwe bakterie na cewnikach czy materiałach opatrunkowych mają znacznie mniejszą szansę rozwoju.

Badania obejmowały staże szczecińskich badaczy w Niemczech, czy wizyty niemieckich naukowców (m. in. dr Christiana Schulze) w Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych ZUT.

Zespół ma już za sobą próby aplikacji o międzynarodowe fundusze zewnętrzne m. in. w ramach Joint Programming Initiative on Antimicrobial Resistance, międzynarodowej platformy współpracy, angażującej 28 państw w celu ograniczania antybiotykooporności.

Autorem zdjęć rosiczki jest dr Christian Schulze, reszty fotografii - dr Svetlana Bohatu.
Na zdjęciu od lewej: prof. Sebastian Guenther, dr hab. Łukasz Łopusiewicz, prof. ZUT oraz dr Christian Schulze.

Emilia Kujawa
Rzecznik Prasowy
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie