W 2020 r. ponad 17,6 mln osób w wieku 16-74 lata (60,9% populacji) robiło zakupy przez internet – podaje Główny Urząd Statystyczny w swoim raporcie „Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2020 r.". Te liczby na pewno jeszcze wzrosną.

Nie Twoja wędka

A to dlatego, że w sieci zaczął się właśnie czas poświątecznych wyprzedaży, z których wielu skorzysta. A jak korzystać, żeby nie stracić? Oto nasze wskazówki.

Po pierwsze i najważniejsze – nie daj się złowić. Internetowe wyprzedaże to bowiem czas intensywnego działania wielu oszustów, którzy chwytają się różnych „sztuczek", by na nas zapolować. Jeśli do tej pory nie słyszeliście o phishingu – czas go poznać.

- Phishing to jeden z najpopularniejszych internetowych typów ataków. Zazwyczaj opiera się o wiadomości e-mail lub SMS. Cel jest zawsze taki sam - stosujący go cyberprzestępcy robią wszystko, żebyśmy podjęli działania zgodne z ich zamierzeniami – mówi minister Marek Zagórski, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, pełnomocnik rządu ds. cyberbezpieczeństwa. - To dlatego kuszą nas sensacyjnymi tytułami, rzekomymi niepowtarzalnymi ofertami, czy promocjami, które nigdy więcej się nie powtórzą – dodaje.

W swoich działaniach cyberprzestępcy są bezwzględni. Często podszywają się np. pod firmy kurierskie, urzędy, operatorów telekomunikacyjnych, czy nawet naszych znajomych. Coraz częściej wykorzystują do tego komunikatory i portale społecznościowe. A wszystko po to, by nas złowić - wyłudzić nasze dane do logowania np. do kont bankowych lub używanych przez nas kont w mediach społecznościowych.

Czujne zakupy

Dlatego, zachowaj czujność.

NIE klikaj w podejrzane linki. Jeśli otrzymasz wiadomość e-mail lub SMS, a nie masz pewności, że ich nadawca jest prawdziwy - nie odpowiadaj i nie klikaj w umieszczone w wiadomościach linki. Żeby Cię podejść, w tego rodzaju wiadomościach przestępcy wykorzystują tzw. skrócone adresy stron internetowych. Bądź czujny, nie daj się nabrać.

Zwracaj uwagę na - wykorzystane w linku - nazwy stron internetowych. Twoją czujność powinny wzbudzić wszystkie literówki i przejęzyczenia. Czasem może chodzić o jedną przestawioną literę w adresie. Wiele wiadomości phishingowych ma niepoprawną gramatykę, interpunkcję, pisownię, czy też brak w nich polskich znaków np. „ą", „ę" itd. Dlatego zwracaj uwagę na pisownię!

O czym jeszcze warto pamiętać podczas zakupów online?

- Kupuj u znanych i zaufanych dostawców, wybieraj oficjalne sklepy – jeśli wybrany przez Ciebie towar jest znacznie tańszy w nieznanym sklepie internetowym - upewnij się, że to uczciwa strona. Najprostszym sposobem jest poszukanie opinii kupujących o tym sklepie.
- Zawsze zwracaj uwagę na adres URL (czyli internetowy adres strony) – cyberprzestępcy często wykorzystują niedostrzegalne na pierwszy rzut oka błędy, czyli rejestrują domeny o nazwie niemal identycznej lub podobnie brzmiącej do nazwy popularnych firm bądź marek.
- Dokładnie czytaj kierowane do Ciebie wiadomości - jeśli e-mail zawiera literówki, błędy gramatyczne lub logo firmy wygląda inaczej, załóż, że jest to próba wyłudzenia danych.
- Przed zakupem i zapłatą - sprawdź, czy sprzedawca umożliwia dokonanie płatności za pośrednictwem znanego operatora - profesjonalnych sprzedawców internetowych obsługują bezpieczni i uznani operatorzy płatności internetowych.
- Regularnie przeglądaj wyciąg z konta bankowego: po dokonaniu kilku zakupów online sprawdź, czy wszystkie obciążenia na Twoim koncie są prawidłowe. Jeśli jakaś płatność wzbudzi Twoją wątpliwość, natychmiast skontaktuj się ze swoim bankiem.
- Używaj ochrony antywirusowej – jeśli z jakiegoś powodu nie zainstalowaliście jeszcze na swoim komputerze czy urządzeniu mobilnym oprogramowania antywirusowego - najwyższy czas to zrobić.
- Aktualizuj oprogramowanie – korzystaj z najnowszej wersji oprogramowania, nie zwlekaj z zainstalowaniem aktualizacji. Tylko korzystając z aktualnej wersji oprogramowania pozostajecie bezpieczni.
- Ostrożnie korzystaj z publicznych sieci Wi-Fi – cyberprzestępcy z łatwością potrafią przechwycić ruch sieciowy i zdobyć nasze poufne informacje – loginy, hasła, numery kont. Jeśli chcesz bezpiecznie robić zakupy wykorzystując publiczną sieć Wi-Fi, utwórz wirtualną sieć prywatną - sprawdź jak to zrobić.
- Zachowaj ostrożność – może nas to uchronić przed utraceniem oszczędności życia. Dlatego, jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do autentyczności sklepu online, lepiej zrezygnuj z zakupu.

Sprawdzaj i zgłaszaj

Warto także zapoznać się z ostrzeżeniami i dobrymi praktykami Komisji Nadzoru Finansowego i policji dotyczących cyberosztustw finansowych.

- Cyberprzestępcy nie ustają w wysiłkach, by stale tworzyć nowe metody oszukiwania nas, czy wyłudzenia naszych pieniędzy lub danych. Dlatego my także nieustannie musimy być czujni. Weryfikujmy informacje, nie działajmy w emocjach, a jeśli mamy pewność, że jesteśmy świadkami przestępstwa, zgłaszajmy to - radzi minister Marek Zagórski.

A gdzie i jak to zgłosić?

Wystarczy wejść na stronę incydent.cert.pl i wypełnić dostępny tam formularz. To tutaj możecie zgłosić stronę, która wyłudza dane osobowe, dane uwierzytelniające do kont bankowych lub serwisów społecznościowych.

Na liście ostrzeń jest już niemal 7,4 tysiąca stron!

Udanych, a przede wszystkim bezpiecznych zakupów!

O projekcie

Projekt „Kampanie edukacyjno-informacyjne na rzecz upowszechniania korzyści z wykorzystywania technologii cyfrowych" realizowany jest przez Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Państwowym Instytutem Badawczym NASK. Kampanie mają na celu promowanie wykorzystywania technologii w codziennym życiu przez osoby w różnym wieku, przełamywanie barier z tym związanych oraz wzrost cyfrowych kompetencji społeczeństwa. Projekt obejmuje cztery obszary: jakość życia, e-usługi publiczne, bezpieczeństwo w sieci i programowanie.

Media - Cyfryzacja KPRM