Terminem „nowe narkotyki” w mowie potocznej określa się produkty, w składzie których znajdują się substancje psychoaktywne o oddziaływaniu na ośrodkowy układ nerwowy człowieka. To inaczej związki chemiczne, których użycie wywołuje szkody zdrowotne porównywalne do tych, które są skutkiem stosowania substancji klasycznych. Inaczej mówiąc nowymi narkotykami określa się środki zastępcze i nowe substancje psychoaktywne (NSP).

Nowe narkotyki charakteryzują się wysoką toksycznością nawet w mikroskopijnych dawkach, należą do nich syntetyczne opioidy. Ich użycie w łatwy sposób może prowadzić do trwałego uszkodzenia organów wewnętrznych oraz ośrodkowego układu nerwowego.

Każdego roku laboratoria w Polsce badają dużą ilość zarekwirowanych produktów (nowych narkotyków), wśród których można wyodrębnić ponad 100 różnych związków chemicznych, a prowadzone badania nad pojawiającymi się wciąż na rynku nowymi substancjami psychoaktywnymi potwierdzają ich szkodliwy wpływ na zdrowie i życie ludzi.

Problem nowych narkotyków jest obserwowany nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach na całym świecie, gdzie kryją się pod różnymi nazwami „legal highs”, „designer drugs”, „herbal highs” czy „research chemicals”.

Skład chemiczny tych substancji ulega ciągłej ewolucji, co stanowi nie lada wyzwanie dla Zespołu do spraw oceny ryzyka zagrożeń dla zdrowia lub życia ludzi związanych z używaniem nowych substancji psychoaktywnych, którego przewodniczącym jest Główny Inspektor Sanitarny.

W 2017 r. najpopularniejszą formą sprzedaży nowych narkotyków były sklepy stacjonarne oraz internetowe. Ponadto handel tymi środkami rozwijał się za pomocą tzw. sieci dilerskiej. Według Europejskiego raportu narkotykowego 2018 wynika, że w wielu przypadkach nowe substancje produkowane są w ilościach hurtowych przez spółki chemiczne i farmaceutyczne w Chinach. Następnie wysyłane są do Europy, gdzie przetwarzane są na produkty docelowe, a także pakowane i sprzedawane.

Warto zaznaczyć, że wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. poz. 1490) i równocześnie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 sierpnia 2018 r. w sprawie wykazu substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych (Dz. U. poz. 1591) zaobserwowano zahamowanie sprzedaży nowych narkotyków za pomocą punktów stacjonarnych. Od tamtego momentu zaczęły funkcjonować tylko pojedyncze punkty sprzedaży, pod przykrywką prowadzenia innej działalności, które są dostępne wyłącznie dla stałych klientów. Jednakże nadal rozwija się handel na ogólnodostępnych stronach internetowych.

Nowe narkotyki sprzedawane są w postaci proszków, tabletek, roztworów, blotterów, mieszanek ziołowych przeznaczonych do palenia. Z reguły zawierają nieznane dla użytkownika mieszaniny psychoaktywnych związków chemicznych, których składnikami mogą być jedna lub więcej substancji czynnych, wypełniacze oraz nierzadko przypadkowe zanieczyszczenia. Produkty te charakteryzują się „fantazyjnymi” nazwami, a także brakiem opisu składu zawartości na opakowaniu.

Jednakże rynek oferuje substancje będące środkami zastępczymi lub nowymi substancjami psychoaktywnymi w postaci czystej, tzw. odczynników chemicznych. W krótkim czasie przed, po zażyciu, albo jednocześnie, biorący nowe narkotyki piją alkohol lub wspomagają się kolejnymi substancjami psychoaktywnymi albo produktami leczniczymi. Stanowi to dodatkowe zagrożenie i utrudnia rozpoznanie oraz właściwe leczenie w szpitalach i ośrodkach toksykologicznych.

Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
w Kamieniu Pomorskim

źródło: Raport Głównego Inspektora Sanitarnego „Nowe narkotyki w Polsce 2017/2018”