Światowy Dzień Toalet został oficjalnie uchwalony rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ w 2013 r. Starania o ustanowienie tego święta podjęła powołana w 2001 r. w Singapurze Światowa Organizacja Toaletowa, która za cel obrała sobie zapewnienie mieszkańcom Ziemi powszechnego dostępu do toalet i podwyższenie ich standardów. Założyciel, Jack Sim, był świadomy problemu braku dostępu do sanitariatów i wynikających z tego konsekwencji. 19 listopada jest doskonałą okazją, by także pochylić się nad wagą problemu. Warto sobie bowiem uświadomić, że brak możliwości skorzystania z toalety to nie tylko kwestia dyskomfortu. To nie drobna niedogodność, ale realny problem, który może pociągać za sobą poważne następstwa.

Brak możliwości zadbania o higienę
2,5 mld ludzi na świecie nie ma dostępu do toalet . Co ważne, nie chodzi tutaj o muszlę klozetową ze spłuczką. Wagę zagadnienia pokazuje fakt, że Światowa Organizacja Zdrowia za toaletę uznaje choćby „wygódkę”, a wymóg wentylacji spełni nawet otwór w kształcie serduszka w drewnianych drzwiach, pamiętany z obozów harcerskich. Także dla części polskich rodzin właściwie wyposażona łazienka jest luksusem. Jak podaje GUS, w ok. 905 tys. mieszkań w Polsce nie ma toalety, a pół miliona lokali nie ma bieżącej wody z kranu.
Czym skutkuje sytuacja, w której ludzie nie mają dostępu do toalety? Po pierwsze, brak dostępu do toalet nie daje szansy właściwego zadbania o higienę. W konsekwencji – umożliwia rozprzestrzenianie się chorób. Po drugie, uniemożliwienie realizacji podstawowych potrzeb fizjologicznych może również negatywnie oddziaływać na ludzką psychikę.

Szkolne problemy
Brak dostępu do właściwie wyposażonych toalet to także problem dotyczący szkół. Jest widoczny zarówno w skali globalnej, jak i w samej Polsce. Brak sanitariatów to brak możliwości realizacji przez uczniów potrzeb fizjologicznych oraz nawyków higienicznych, co w skali globalnej przekłada się na ich szkolną frekwencję. Pokazują to sytuacje w rejonach świata, w których w szkołach toalety nie są czymś oczywistym. Dane Forum of African Women Educationists (WAFE) mówią, że w Ugandzie aż 94% dziewcząt sygnalizuje kwestię braku dostępu do czystych i dających poczucie prywatności urządzeń sanitarnych w szkołach. W rezultacie – 61% spośród nich w czasie menstruacji nie chodzi do szkoły .
Na gruncie polskim mówimy o innej skali problemu. Polscy uczniowie mają zapewniony dostęp do toalet, ale sygnalizują oni, iż zdarza się, że szkolne toalety pozostawiają wiele do życzenia. Potwierdza to badanie przeprowadzone na zlecenie inicjatora programu „Wzorowa Łazienka”. Dowodzi ono, że szkolne łazienki postrzegane są przez uczniów jako niefunkcjonalne, zaniedbane i niewyposażone w podstawowe środki higieny. Ich stan negatywnie ocenia 1/3 dzieci biorących udział w badaniu. Aż 39% uczniów zgłasza swoim rodzicom problemy związane z korzystaniem ze szkolnych toalet. Co więcej, 38% uczniów w wieku 6-12 lat i 43% w wieku 10-12 unika korzystania ze szkolnych toalet lub robi to tylko w nagłych przypadkach. Wśród najczęstszych problemów dzieci wskazują: brzydki zapach, brak ręczników papierowych, papieru toaletowego oraz mydła, a także skarżą się na niespuszczoną wodę w toalecie czy brudne deski klozetowe.

By było lepiej
Okazuje się, że mimo iż codziennie korzystamy z najnowszych osiągnięć techniki, nadal istotnym problemem jest dostęp do czystych, odpowiednio wyposażonych toalet, także w szkołach.
Inicjatywą, która może przyczynić się do polepszenia stanu toalet w polskich szkołach, jest program „Wzorowa Łazienka”. Jego celem jest zarówno poprawa stanu szkolnych toalet, jak i edukacja dzieci w zakresie właściwych nawyków higienicznych. Każda zarejestrowana w programie szkoła otrzymuje materiały edukacyjne. W konkursie, będącym częścią programu, szkoły zbierają punkty, by mieć szansę na wygranie remontu szkolnej łazienki o wartości 30 000 złotych. Do tego celu może je przybliżyć zorganizowanie w szkole Światowego Dnia Toalet. W efekcie – szkoły otrzymają dodatkowe 1000 punktów. Ten dzień będzie okazją, by podnieść wśród uczniów świadomość wagi problemu dotyczącego dostępu do czystych toalet.
* Materiał pochodzi z zasobów merytorycznych programu "Wzorowa Łazienka".

Warto wiedzieć:
• 1/3 mieszkańców ziemi nie ma dostępu do toalet .
• Ok. 905 tys. mieszkań w Polsce nie ma toalety, a pół miliona lokali nie ma bieżącej wody z kranu.
• W Ugandzie 94% dziewcząt sygnalizuje kwestię braku dostępu do czystych i dających poczucie prywatności urządzeń sanitarnych w szkołach. W rezultacie – 61% spośród nich w czasie menstruacji nie chodzi do szkoły.
• 39% polskich uczniów zgłasza swoim rodzicom problemy związane z korzystaniem ze szkolnych toalet. Ponadto 38% uczniów w wieku 6-12 lat i 43% w wieku 10-12 unika korzystania ze szkolnych toalet lub robi to tylko w nagłych przypadkach (dane programu „Wzorowa Łazienka”).