Końcówka XIX wieku to szybki rozwój linii kolejowych na terenie Pomorza. W latach od 1879 do 1891 został zbudowany odcinek pomiędzy Szczecinem i Goleniowem. Linie kolejowe Goleniów-Wysoka Kamieńska-Wolin i Wysoka Kamieńska-Kamień zostały oddane do użytku w 1892 roku. Do 1910 roku powstaje odcinek Wysoka Kamieńska - Golczewo - Płoty.

Królewskie Pruskie Koleje Państwowe (od 1897 roku Królewskie Pruskie i Wielkoksiążęce Heskie Koleje Państwowe) miały w planie także budowę odcinka Kamień Pomorski – Trzebiatów. Linia miała połączyć dwa sąsiednie powiaty. Niektórzy twierdzą nawet, że była fragmentem większego zamierzenia Berlin – Kołobrzeg.. W tym momencie na scenę wkracza Trzebieszewo. A właściwie najpierw Świniec.

Planowana linia ma przebiegać od Kamienia przez Jatki do Gostyńca (i dalej do Trzebiatowa). Odpowiedzialny za budowę kolei urząd chciał poprowadzić tory kolejowe w sposób możliwie prosty, liniowy, do dworców docelowych. Najkrótsza i najprostsza droga wiodła nie przez Trzebieszewo ale właśnie przez Świniec. Pierwotnie tam miał być dworzec kolejowy. Na przeszkodzie stanął jednak właściciel ziemski pochodzący ze Świńca rotmistrz i dyrektor generalny krajobrazu Hugo Maciej Köller. Rodzina Kellerów od pokoleń związana jest ze Świńcem. W kronikach parafialnych bardzo często przewija się ich nazwisko jako dobroczyńców kościoła, urzędników państwowych a nawet raz jako sędziego w procesie o czary. W Świńcu mieli swój pałac a pola i ziemie wkoło Świńca należały w większości do tego rodu.

Nieszczęśliwie planowana trasa pociągu praktycznie rozcinała te ziemie na pół. Dla właściciela był to spory problem. Tory kolejowe wraz z nasypem mogły utrudnić zwożenie płodów rolnych, transport czy nawet wypas bydła. Dlatego Keller „sprzeciwił się tej budowie i odrzucił jej przebieg przez swój teren. Wiele pertraktacji i korzystnych ofert nie było w stanie go przekonać. Pozostał przy swojej raz powziętej decyzji dotyczącej brak zgody na poprowadzenie takiej trasy.”

Koleje rozpoczęły więc rozmowy z właścicielami terenów w Trzebieszewie i Jatkach. Ostatecznie dworzec kolejowy wybudowano w Trzebieszewie przy drodze do Grębowa około 2 km od centrum wsi. Mieszkańcy Świńca musieli dojeżdżać do dworca w Trzebieszewie prawie 4 kilometry, zamiast mieć kolej tuż oboki.
Linia kolejowa przebiegała więc następująco: Kamień Pomorski – Trzebieszewo – Jatki – Gostyń – Niczonów- Karnice – Gocławice- Czaplin Mały- Trzebiatów. Z rozkładu jazdy jaki udało mi się znaleźć wynika, że na trasie Kamień – Trzebiatów przez Trzebieszewo pociąg kursował trzy razy dziennie. Pierwszy w Trzebieszewie był o 7.37. Następne 13.38 i 18.34. Z Trzebiatowa do Kamienia pociągi ruszały o 6.03, 11.58, 16.49. Podróż pociągiem na odcinku Trzebieszewo Kamień zajmowała ok. 8 minut.

Zamiejscowi obywatele podróżowali koleją do urzędów i na zakupy. Na wioskach uczniowie szkół wyższych wykorzystywali kolej jako środek transportu do miejscowości ze szkołami. W miesiącach letnich urlopowicze podróżowali ,,pociągami kurortowymi”. Kolej miała jednak znaczenie głównie dla transportu materiałów i płodów rolnych. W tamtym okresie nie istniała jeszcze obecna droga prowadząca przez Borucin )(była to raczej udeptana przez pola ścieżka) więc wszelkie ciężkie towary łatwiej było transportować koleją niż ryzykować polnymi grząskimi drogami.

Przeciętny mieszkaniec chyba nie często miał okazję skorzystać z podróży koleją. W książce Petry Schultz opisana jest sytuacja gdy na świadków sprawy karnej w Szczecinie podano prawie pół wioski. Sprawa dotyczyła zabójstwa. Mieszkaniec Trzebieszewa niejaki Bugenhagen zastrzelił wachmistrza Wolfa. Do Szczecina świadkowie z Trzebieszewa wybrali się ze swoim pastorem [ ? ]. Przed podróżą pastor rzekł: ,,Dzieci, dzisiaj nie jedźmy czwartą klasą, dzisiaj pojedziemy klasą trzecią.” Przecież koszty świadków były zwracane. Wszyscy byli dumni, że oni też mogą choć raz przejechać się do stolicy swojego województwa.

Dziś brzmi to dość zabawnie. Z jednej strony kolej docierała do miejscowości, do których nie dociera 100 lat później z drugiej strony wyjazd do Szczecina jaki się jako prawdziwa wyprawa, którą wspomina się po latach jako coś niezwykłego. No i do tego ta IV i III klasa pociągu.

Wracają jednak do samej linii. Większość dworców na odcinku Kamień – Trzebiatów były to budynki z palonej cegły wraz z niezbędnymi pomieszczeniami magazynowymi. Taki dworzec jeszcze po wojnie stał w Trzebieszewie. Mój wujek Henryk Śliwa wspomina, że w czerwcu 1945 dworzec był w dobrym stanie i w pełni wyposażony. W kasie były nawet stosowane kiedyś tekturowe bilety kolejowe na poszczególne trasy poukładane w poszczególnych przegródkach.

Sama linia także funkcjonowała jeszcze po 1945. Jak wynika z polskiego już rozkładu jazdy istniała linia kolejowa Trzebiatów – Kamień Pomorski – Wysoka Kamieńska nr 359. Dnia 16 lipca 1947 nazwę stacji zmieniono z Trzebieszewo na Trzebieszewo Kamieńskie.
Nie wiem kiedy dokładnie zlikwidowano linię kolejową. Wg miejscowej legendy szyny kolejowe albo zabrali Rosjanie (wiadomo jaką reputację miała Armia Czerwona więc na nich zawsze można wszystko zrzucać) albo wykorzystano je do budowy szkoły w Trzebieszewie jako elementy konstrukcyjne dachu. Czy to prawda? Szkołę budowano w latach 60-tych jako „1000 szkół na 1000 lecie Państwa Polskiego”. Może ktoś z Czytelników pamięta czy do budowy stosowano elementy torów kolejowych? A może ktoś pamięta jeszcze sam dworzec i linię?


Link do przebiegu trasy: https://www.bazakolejowa.p/index.php?dzial=stacje&id=6597&ed=0&okno=polozenie

Dziś w terenie pozostały jedynie fundamenty dworca (koło tzw. „piaskownicy”) z elementami piwnic. Pozostał też ślad samej linii kolejowej między Trzebieszewem a Grębowem. Most w Borucinie został kilkanaście lat temu rozebrany. Jest jeszcze most na wysokości Jatek widoczny z drogi wojewódzkiej. W samych Jatkach są też zabudowania kolejowe.

Nie jestem historykiem. Nie studiowałem historii. Lubię historie i się nią interesuje. Proszę nie traktować tych felietonów jako źródła wiedzy historycznej – raczej jako zachętę do samodzielnego poznawania i poszukiwania historii Kamienia i okolic. Jeśli mają Państwo jakiekolwiek uwagi co do tekstu a może informacje czy pomysły na kolejne tematy bardzo proszę o kontakt pod adresem email mamzers@op.pl. Przy przygotowywaniu materiału korzystałem z książki „Minione dni Z archiwum parafialnego gminy kościelnej Tribsow” autora Pastora Richter Zebrane przez Ernsta Biastocha Pastora w tłumaczeniu p. Piotra Czerko i Michała Olszaka, książki Petry Karin Schulz „Tribsow. Ein Dorf in Hinterpommern. Geschichte und Geschichten.“ (Wydawnictwo HUSUM 2010) w tłumaczeniu Michała Olszaka strony www.bazakolejowa.pl i z innych ogólnodostępnych źródeł oraz własnego archiwum.

źródło: www.ikamien.pl