Pozostałe informacje o Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego znajdą Państwo w tekście poniżej lub na stronie internetowej: www.eurob.org.

Gotyk ceglany

Podróżowanie po Niemczech Północnych, Danii i Polsce oznacza również podróżowanie wzdłuż Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego. Gotyckie ceglane kościoły, budynki ratuszowe i domy szczytowe lśnią czerwienią wznosząc się ponad sylwetkami miast. Budowle te często powstawały przed ponad 700 laty, w czasach rozkwitu Hanzy. Były wyrazem gospodarczego bogactwa i władzy hanzeatyckich miast i świadczą o tym, że do członków Hanzy należało wiele więcej miast, niż zdaje nam się dzisiaj pamiętać.
Miasta, wsie i krajobrazy na trwałe zostały naznaczone tym jedynym w swoim rodzaju stylem budowlanym. Trudno sobie wyobrazić, żeby budynki te miały nagle zniknąć z któregoś z nadbałtyckich miast. Ale także w głębi lądu możemy znaleźć wiele dobrze zachowanych średniowiecznych zespołów warownych czy bram miejskich.
To, że możemy w różnych odsłonach odnaleźć ten styl wzdłuż całego południowo - zachodniego brzegu Morza Bałtyckiego pokazuje, jak szeroko był on rozpowszechniony w średniowiecznej Europie. Po drugiej wojnie odbudowywano go pieczołowicie i pielęgnowano, więc wiele polskich i niemieckich starówek do dzisiaj zachowało hanzeatycki charakter. I tak, jak Lubeka może szczycić się „matką gotyku ceglanego”, to kościół Mariacki w Gdańsku jest największym kościołem z wypalanych cegieł w Europie. Perełki gotyku ceglanego można odkrywać wzdłuż całego południowego wybrzeża Bałtyku. W państwach nadbałtyckich, w Szwecji, a nawet w Finlandii można znaleźć pojedyncze przykłady ceglanych gotyckich budowli. To, że ten szczególny rodzaj średniowiecznego budownictwa się rozwinął, zawdzięczamy brakowi naturalnego kamienia, z którego można by budować. Aby mimo tego móc realizować przybyły z Francji styl gotycki, sięgnięto do starej tradycji wytwarzania cegieł z gliny. Kościoły, kamienice i budynki ratuszowe wznoszono więc przy pomocy cegieł pochodzących z seryjnej produkcji. Typowe gotyckie elementy dekoracyjne trochę przy tym modyfikowano, tak, że powstał jedyny w swoim rodzaju styl budowlany. Powierzchnie ścian dodatkowo ożywiano przy pomocy kamieni polnych lub glazurowanych cegieł w kolorze czarnym, brązowym i zielonym. Szczególnie piękne są, występujące bardzo często w kościołach, krzyżowe i żebrowe sklepienia.

Stowarzyszenie Europejski Szlak Gotyku Ceglanego
Aby kulturowe dziedzictwo w postaci gotyku ceglanego zyskało większą uwagę opinii publicznej, Niemiecka Fundacja ds. Ochrony Zabytków (Deutsche Stiftung Denkmalschutz) wraz z jej, zmarłym w 2011 roku, przewodniczącym, prof. Gottfriedem Kiesowem, zainicjowała w latach 90-tych projekt „Drogi do gotyku ceglanego”. Inicjatywa zakończona została w 2002 wystawą „Wypala-na wielkość”, która miała za zadanie wspierać zainteresowanie gotykiem ce-glanym i rozpowszechniać wiedzę o nim w całych Niemczech. Konsekwent-nym uzupełnieniem inicjatywy Fundacji było tworzenie „Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego” od 2002 r. W jego ramach współpracę rozpoczęli przed-stawiciele wszystkich krajów położonych nad brzegami Bałtyku.

We wrześniu 2007 r. założono stowarzyszenie użyteczności publicznej „Europejski Szlak Gotyku Ceglanego”. W ciągu ostatnich siedmiu lat liczba aktyw-nych miast członkowskich oraz osób i instytucji wspierających z Danii, Niemiec i Polski stale rosła. Stowarzyszenie przygotowuje i udostępnia materiały informacyjne o miastach członkowskich. Co roku wydawany jest niemieckojęzyczny przewodnik, a od tego roku także w języku polskim. Oprócz tego wy-dawane są broszury informacyjne o istniejących w pobliżu Szlaku trasach rowerowych oraz inne materiały specjalistyczne.

„Marka „Europejski Szlak Gotyku Ceglanego” jest już dobrze zakorzeniona w świadomości zainteresowanych kulturą podróżujących i wykorzystywana jest do nagłaśniania problematyki średniowiecznego gotyku ceglanego,“ powie-dział Christoph Pienkoß, Prezes Stowarzyszenia. „Stowarzyszenie żyje dzięki duchowi współpracy pomiędzy członkami, parafiami, organizacjami turystycznymi, przedstawicielami instytucji ochrony zabytków i zainteresowanymi odwiedzającymi. Równie ważna jest wymiana pomiędzy zainteresowanymi grupami oraz ich zaangażowanie na rzecz Stowarzyszenia i gotyku ceglanego.“

Za to szczególne zaangażowanie Stowarzyszenie i jego członkowie zostali w 2010 r. odznaczeni złotym medalem na targach ochrony i konserwacji zabytków „denkmal“ za „Wybitne osiągnięcia dla ochrony zabytków w Europie”. W laudacji chwalono „odbudowę z uwzględnieniem aspektów ochrony i konserwacji zabytków oraz […] przekazywanie tych wartości europejskiej opinii publicznej“ pod kątem „ich turystycznego wykorzystania“. Ponadto podkreślano, że to „zachowanie kulturowego dziedzictwa jest zrównoważoną inwestycją w gospodarczy rozwój poszczególnych regionów“.
W roku 2012 komitet „Europa nostra“ Unii Europejskiej uhonorował Stowarzyszenie za szczególne zasługi na rzecz wizerunku dziedzictwa kulturowego, jakim jest gotyk ceglany.