Nosisz swojego pieska w torebce? A może każesz mu biec obok roweru? O otyłości i rzeczach, które szkodzą naszym psom i kotom, rozmawiamy ze specjalistą, lekarzem weterynarii, Janem Tokarskim.
Ile powinny ważyć psy i koty?
Lek. wet. Jan Tokarski: Waga psa i kota zależy od rasy i wielkości zwierzęcia. Psy ras dużych będą więc miały wagę większą, średnich – mniejszą, a najmniejszą będą miały psy małe i karłowate. Niestety bardzo często zacierają się te granice. Właściciel odbiera swoją miarą apetyt zwierzęcia. Wiadomo, że pies, kot- szczególnie, są łakomczuchami. Jeżeli będziemy je karmić smakołykami, bardzo często jeszcze, to nie odmówią. Będą się dopominać o więcej, niż są w stanie spożyć i spalić. Bo tak samo jak my w czasie pracy, spacerów spalamy te kalorie wprowadzone do organizmu, tak samo u naszych pupili to występuje. Tak samo są ssakami, jak i my. By się przekonać, czy nasz pupil ma właściwą wagę, nie trzeba brać zwierzęcia na wagę. Jeśli patrzymy na niego z góry, to powinien on mieć wcięcie w pasie. Jeżeli to wcięcie jest nie w formie talii osy, ale zarysowuje się, czyli mamy wysklepione żebra, potem jest pas, a potem jest zrąb miedniczny uwypuklony, to znaczy, że jest waga prawidłowa. Z chwilą, kiedy zaczyna się zmieniać w rulon, robi się prosty cały tułów zwierzęcia, czyli zaciera się granica między klatką piersiową a miednicowym zrębem to znaczy, że przekroczyliśmy już granicę i zwierzę wchodzi w otyłość.
fot. Sławomir Ryfczyński
Często zdarzają się takie psy i koty?
Tak, występują bardzo często. I bardzo często widuje się takie, że są już wysklepione w pasie, czyli tam jest już bardzo dużo tkanki tłuszczowej, a to skraca życie. Szczególnie u kotów, ponieważ w tej chwili prowadzi się proces sterylizacji i trzebienia samców, co powoduje zmianę w gospodarce hormonalnej i sprzyja otyłości. Kot nie jest przystosowany do tego, by jego waga wynosiła 8-10 kilogramów. Cały aparat ruchu na tym cierpi, jeżeli jest ta nadwaga. Wtedy on zaczyna się mniej poruszać, bo jest mu ciężko. Jego waga nie maleje. On się nie rusza, je i przybiera coraz bardziej. Często dochodzi do tego, szczególnie u kastratów czy kotek sterylizowanych, że główka jest malutka na tle dużego ciała. I kot ma problem nawet z chodzeniem, bo łapki prawie nie dotykają ziemi - tak wielki jest brzuch. Tę otyłość najłatwiej można stwierdzić, bo w fałdzie brzusznej odkłada się tłuszcz. I jak się go głaszcze po brzuszku, to jest się w stanie to stwierdzić. Czasami przychodzą właściciele i podejrzewają, że kot ma przepuklinę, bo się woreczek z tłuszczem pojawia. A potem się odkłada na całym ciele. A w ten sposób skraca się pupilom życie.
Co one takiego jedzą, że tak tyją?
W tej chwili jest taka sytuacja, że te karmy, które są już gotowe, są przystosowane przez producenta do tego, żeby zwierzę z przyjemnością tę karmę zjadało. Dodaje się polepszacz smaku i efekt jest taki, że pies czy kot chce tego jeszcze więcej. I teraz to zależy od właściciela. Kot powinien dostać rano niewielką porcję jedzenia i około 17-18 godziny drugą porcję, bo cykl trawienny wynosi około 4-4,5 godziny. Dlatego ta wieczorna karma powinna być tak podana, byśmy wyprowadzając pieska około 22 mógł on wydalić to, co przerobił w międzyczasie. A w tej chwili nie zachowujemy tego. Bardzo często jest miseczka z karmą suchą, która bardzo długo się trawi, bo jest wysuszona. Zanim śluz ją nawilży i przystosuje do tego, by została strawiona, to trwa bardzo długo, nawet 12 godzin zalega taka karma. A teraz ten pies czy kot podchodzi do tej miseczki i podjada w międzyczasie. Bez przerwy na żołądku leży karma nadtrawiona i świeża, i to się miesza. Zakłóca to potem cały cykl trawienny. Potem zaczynają się już choroby gastryczne właśnie związane z tym, że w jelitach następuje nieprawidłowa fermentacja, gazy się tworzą, drażnią wątrobę, wchłaniają się do krwi. Na nerki też to ma wpływ. I bardzo często w pewnym sensie sami doprowadzamy do tego, że zwierzę zaczyna chorować.
Ale są takie psy, co dużo jedzą, ale też dużo biegają. I inne, które leżą z właścicielem na kanapie…
Można powiedzieć, że zwierzęta także prowadzą w tej chwili konsumpcyjny tryb życia, czyli kanapa, fotel i towarzyszenie panu czy pani w czasie oglądania telewizji. Są jeszcze smakołyki, nagrody dla psa… i zwierzęta je podjadają. Tak, jak my czekolady, cukierki, ciasteczka. I to jest wysoko kaloryczne. I uzależnia. Mózgowi zaczyna brakować tego cukru. Jeśli rozwijamy ten przysmak i jest szelest można łatwo się przekonać, jak zwierzęta to szybko wyczuwają i przylatują po smakołyk.
Czy zdarzają się takie sytuacje, że właściciel przychodzi do Pana z psem czy kotem, by go odchudzić?
Przychodzą bardzo często z otyłymi zwierzętami, ale nie bardzo chcą wierzyć w to, że pupil jest otyły. Dopiero takie naoczne przekonanie się, że pies jest, jak już mówiłem wcześniej, rulonem… to mówią, że faktycznie podjada często i ma mało ruchu. Bo faktycznie wychodzimy do pracy, zwierzę zostaje. Wiadomo, że ono w tym czasie głównie leży i śpi. Przychodzi się do domu, bierze psa na krótki spacer, bo my też chcemy jak najszybciej go skończyć i iść do domu, pooglądać telewizję. Wieczorem też spacer jest krótki. Jeśli właściciel prowadzi sportowy tryb życia, chodzi na długie spacery, to widać to też po jego psie. Bo kot, jeśli nawet wyprowadzany jest na smyczy, to na niedługie spacery. Często są koty, które w ogóle nie wychodzą z mieszkania i one mają ograniczoną przestrzeń życiową i wtedy nie ma zapotrzebowania na te kalorie. I dlatego powinno być racjonalne karmienie. Bo co innego zwierzę, które pracuje.
Zdarza się, że przychodzą do Pana właściciele i mówią: „Panie doktorze, mój pies czy kot jest gruby. Chciałbym go odchudzić”?
Przychodzą z takimi pytaniami. Mówią, że pies już w zasadzie nic nie je i jest gruby. Ale to „nic” to wcale nie jest taka prawda. I z chwilą, gdy zastosują takie dawki żywieniowe, jak im się poleca, następuje zdecydowana różnica, spadek na wadze, no i lepsze samopoczucie zwierzęcia. Bo inaczej pracuje mięsień sercowy, inaczej płuca, jak nie ma tkanki tłuszczowej w takiej ilości. Bo przecież on też jest ukrwiony, krew trzeba przepompować. Tłuszcz odkłada się na mięśniu sercowym. Bardzo często dochodzi do zwyrodnień tłuszczowych wątroby. Na jelitach odkłada się tkanka tłuszczowa. To wszystko powoduje, że dochodzi do różnych zakłóceń, a potem chorób. U starszych otyłych psów występuje potem cukrzyca, zakłócenia funkcji wątrobowej. Skutkuje to tym, że dochodzi do niewydolności wątroby. Łączy się to z niewydolnością mięśnia sercowego, no i w starszym wieku ma to skutki skracające życie.
Jak dużo jest tych otyłych zwierząt?
Jak pojawiły się te karmy, było bardzo dużo zwierząt otyłych. Była łatwość sypania. Zwierzę chętnie to konsumowało. Podjadało. I efekt był taki, że było bardzo dużo zwierząt otyłych. W tej chwili jest już bardziej świadome podejście do tej karmy gotowej. Właściciel inaczej ją dawkuje i więcej jest zwierząt o normalnej wadze.
U małych ras bardzo często otyłość wynika jeszcze z tego, że zwierzęta są noszone. Panie biorą i noszą. I wtedy ten piesek nie ma już w ogóle ruchu. I się przyzwyczaja, że jest w centrum zainteresowania. Bo pies lubi, żeby się wokół niego kręcił cały świat. Jak małe dziecko. I jak się pies przyzwyczai, wychodzi na schody i… z niemą prośbą patrzy na właściciela. Weź mnie na ręce. A jeśli chodzi o koty, to kot zagląda do lodówki, siada taki przed lodówką i patrzy. Choć, jeśli chodzi o koty, to nie powinny dostawać zimnego jedzenia, bo mają bardzo wrażliwy układ pierścienia gardłowego i, jak dostaną zimne jedzenie, dochodzi do zapaleń jamy ustnej i gardła.
Jakie są dziś najczęstsze choroby psów i kotów?
Najczęstsze są zmiany skórne, które występują też wtórnie na skutek przekarmień albo zaburzeń ze strony układu pokarmowego. Dużo jest chorób układu oddechowego. Wynika to z tego, że pies czy kot może się od nas zarazić, jeśli mamy anginę albo zapalenie oskrzeli. Bardzo często właściciel leży wtedy w łóżku. Bierze do łóżka psa. Całuje go, kaszle na niego. Na to także musimy zwracać uwagę. Zwierzęta są podatne na nasze bakterie. Tak samo my możemy się od zwierzęcia zarazić.
Dużo jest w tej chwili także chorób układu krążenia. Szczególnie u starszych piesków. Na skutek tego, że – jak mówiłem - jest zmniejszony ruch i zwiększona konsumpcja. No i nie jest też dobrze, jeśli właściciel jedzie rowerem i pies obok niego biegnie na smyczy. Dla młodych psów jest to korzystne, ale dla starszych… ten starszy leci, chcąc dotrzymać kroku, ale go to męczy. I jest przeciążenie układu krążeniowego i oddechowego… i potem odbija się to tym, że zaczyna się niewydolność. Należy o tym myśleć i nie brać psa na taką wycieczkę rowerową. Jadąc rowerem inaczej odbieramy zmęczenie, a inaczej pies, który biegnie obok nas.
Wróćmy jeszcze do odchudzania. Co zrobić, by pies był chudszy?
Z tym odchudzaniem to widać najlepiej efekty, jak właściciel jedzie na urlop i pies idzie do tzw. rodziny zastępczej. W tej rodzinie nie ma dokarmiania, jest przestrzegana zasada, ile ma dostać jedzenia. I wtedy wraca właściciel i oczom często nie wierzy, bo pies jest odchudzony, mimo że dostawał normalnie, prawidłowo, jedzenie. Nie dostawał jednak dodatkowo, do popróbowania żadnych smakołyków. I to pokazuje, że można do tego doprowadzić dbając konsekwentnie o dietę. Pies wraca do normy, ma lepsze samopoczucie, nabiera ochoty do wychodzenia na dwór, żeby się bawić. To są wyraźnie odczuwalne zmiany.
Były też sytuacje stosowania jakiejś diety. Ale wtedy jest efekt jojo. Jeśli wrócimy do poprzedniego karmienia, jest oczywiste, że pies przytyje. A przecież wiemy, że tkanka tłuszczowa jako taka w zasadzie nie zanika. Ona ulega zmniejszeniu, natomiast zostaje cały czas. Żeby ona całkowicie zaniknęła, trzeba 3-4 lata utrzymywać wagę po odchudzeniu. Inaczej nie dość, że błyskawicznie wraca tkanka tłuszczowa, która była, to jeszcze dorasta nowa.
