Kamień na przestrzeni wieków przeżywał różne koleje losu, często tragiczne, wielokrotnie palony, było od nowa odbudowywany na zniwelowanym wcześniej terenie. Każde takie wydarzenie pozostawiało po sobie ślad - dla archeologów są to tzw. warstwy archeologiczne, grubości od kilku nawet do kilkudziesięciu centymetrów.
ikamien.pl • Piątek [18.01.2013, 16:07:03] • Kamień Pomorski
Przedwojenna ulica Jagerstrasse odkryta podczas prac ziemnych( fot. Grzegorz Kurka )
Kamień Pomorski jest miastem o niezwykle bogatej przeszłości. Spacerują po nim, nie do końca zdajemy sobie sprawę, że pod naszymi stopami jest kilkumetrowy zapis prawie 1000 – letniej historii miasta – od około X wieku, czyli kształtowania się na tym terenie grodziska i podgrodzia, aż po 1945 rok, czyli zniszczenia miasta pod koniec II wojny światowej.
Zasypana piwnica jednej z kamienic( fot. Grzegorz Kurka )
W każdej z nich zapisany jest fragment życia jej mieszkańców, którzy pozostawili wytwory swej działalności, są to fragmenty ceramiki, skór, szkła, kości zwierzęcych, obuwia, kafli piecowych itp. rzeczy. Archeolog musi być detektywem, ponieważ na podstawie drobnych ułamków kultury materialnej odtwarza życie codzienne ludzi w odległych epokach. Jest to niezwykła podróż w czasie, pełna emocji i nieoczekiwanych zwrotów akcji. Podczas badań dochodzi nie raz do sensacyjnych odkryć, jak to miało miejsce przy rewitalizacji Rynku Starego Miasta w 2011 roku, kiedy to na głębokości 2,5 metra od obecnego poziomu ulicy natrafiono na zabytek wykonany w stylu Borre sztuki wikińskiej, datowany na X wiek. O skali odkrycia może świadczyć fakt opublikowana go w ogólnopolskim czasopiśmie "Archeologia Żywa" i w numerze "National Geographic".
Porcelanowa figurka tancerki, odkryta w zagruzowanej piwnicy( fot. Grzegorz Kurka )
Do niedawna archeolodzy skłonni byli odszukiwać ślady tylko i wyłącznie odległych czasów, jednak ostatnio, szczególnie wśród młodej generacji archeologów pojawiło się zainteresowanie związane z historią najnowszą, dotyczącą II wojny światowej. W Kamieniu Pomorskim ślady zniszczeń wojennych są niezwykle czytelne w postaci grubej warstwy spalenizny i zniwelowanych do poziomu piwnic kamienic. Wiemy, że miasto w marca 1945 roku było ostrzeliwane z Wyspy Chrząszczewskiej i Zatoki Pomorskiej. Wówczas to legło w gruzach Stare Miasto, oszczędzając jakimś cudem Bramę Wolińską (niem. Bautor), kościół Najświętszej Marii Panny i katedrę, która została jedynie ostrzelana z moździerzy i ślady po pociskach są do dnia dzisiejszego widoczne na wieży katedralnej. Po wojnie gruzy systematycznie były usuwane, teren zniwelowany i na miejscu przedwojennych kamienic wybudowano nowe socjalistyczne osiedla, które jak wiemy, nijak się mają do historycznej zabudowy miasta.