Wolin przekazał mapę Lubinusa dla Stowarzyszenia Zamku Stolpe

W uroczystości udział wzięli: - ze strony niemieckiej: przewodniczący Stowarzyszenia Zamku Stolpe prof. Gunter Mlynski wraz z małżonką, burmistrz Stople p. Eckard Schulz, burmistrz Uznam p. Jochen Storrer oraz członkowie Stowarzyszenia i wielu mieszkańców tego miasteczka.
- ze strony polskiej: burmistrz Wolina p. Eugeniusz Jasiewicz, z-ca burmistrza p. Ryszard Mróz, przewodniczący Rady Miejskiej w Wolinie p. Jan Frankowski, Państwo Elen i Waldemar Schröderowie oraz dyrektor Muzeum z Wolina p. Ryszard Banaszkiewicz.
Przemówienia wygłosili prof. Mlynski, burmistrz Jasiewicz i burmistrz Schulz. Na zakończenie dyrektor Muzeum zapoznał gości z historią powstania mapy, inicjatorami jej wykonania, twórcami oraz jej fizycznymi danymi, które pozwalają zaliczyć ten obiekt do największych osiągnięć kartograficznych początku XVII w. w Europie.

Po zakończeniu części oficjalnej, w bibliotece Zamku Stolpe, odbyło się wspólne posiedzenie zarządów stowarzyszeń: Stowarzyszenia Kulturalno-Historycznego Uznam-Wolin z miasta Uznam oraz Wolińskiego Stowarzyszenia Historycznego z Wolina. W trakcie spotkania omówiono dotychczasową współpracę pomiędzy gminami Wolin i Uznam oraz oboma Stowarzyszeniami. Postanowiono kontynuować wspólne działania w latach następnych, szczególnie w zakresie wymiany artystów Wolina i Uznamia, a także organizować więcej spotkań poświęconych historii wysp Wolin i Uznam.
Poniżej znajduje się dokładny opis mapy, jej nazwa łacińska oraz treść tabliczki pamiątkowej po polsku i niemiecku.

EILHARDI LUBINI NOVA ILLUSTRISSIMI PRINCIPATUS POMERANIAE DESCRIPTO CUM ADIUNCTA PRINCIPUM GENEALOGIA ET PRINCIPUM VERIS ET POTIORUM URBIUM IMAGINIBUS ET NOBILIUM INFIGNIBUS.

Wielka Mapa Księstwa Pomorskiego Eilharda Lubinusa.

Pomysłodawca i zleceniodawca wykonania mapy, Książę Filip II (1606 – 1618), uchodził za jednego z najbardziej światłych władców pomorskich z dynastii Gryfitów. W 1610 r. w liście do swego kuzyna, księcia wołogoskiego Filipa Juliusza, stwierdza, że Księstwo Pomorskie powinno posiadać dobrze opracowane dzieło opisujące jego przeszłość oraz mapę, która winna pomagać w zarządzaniu krajem. Część kronikarską tego zamierzenia powierzono radcy dworu, Jürgenowi Valentinovi von Wintherowi, natomiast mapę miał sporządzić doktor Elihardus Lubinus. Część opisowa, kronika, z uwagi na śmierć von Winthera, nie została zakończona, powstała jedynie historia biskupstwa kamieńskiego. Inaczej potoczyły się losy opracowania kartograficznego. E. Lubinus rozpoczął prace od zgromadzenia wszelkich dostępnych mu materiałów opisowych i kartograficznych przechowywanych w bibliotekach i archiwach książęcych. Efektem tego było powstanie w latach 1611 – 1612, rozprawy, pt. Beschreibung des Pommernlandes D. Eilhardi Lubini, p.p. Rosock: Qui jussu Principis magnam islam mappam Geographicam cum hac descriptione conficere Donatus Est. W kolejnych latach prace Lubinusa koncentrowały się na sporządzeniu pomiarów (był matematykiem, co wydatnie ułatwiło mu pracę), przeprowadzonych w trakcie dwukrotnego objazdu terenów pomorskich. W latach 1614 – 1616 zgromadzono dane heraldyczne oraz widoki i plany (49) największych miast pomorskich, zamków i klasztorów. W 1617 r. mapa została przekazana do Amsterdamu, gdzie w oficynie Jodocusa Hondiusa II prace rytownicze wykonał jeden z najlepszych ówczesnych rytowników, Nicolaus van Geelkercen. Pierwsze egzemplarze mapy ukazały się jesienią 1618 r. Niestety, nie doczekał tego główny inicjator dzieła książę Filip II, który zmarł 2 lutego 1618 r. Nakład mapy był niewielki, około 20 – 30 egzemplarzy.

Dzieło E. Lubinusa składa się z 12 płyt o wymiarach 54,3 na 42 cm. Mapa została sporządzona w skali 1 : 229 000. Treść mapy jest niezwykle bogata. Oznaczono na niej ponad 3 000 miejscowości, niezwykle urozmaicona jest sieć hydrograficzna, szczegółowo pokazano zalesienie. Znakomita szata graficzna i przyozdobienie drzewami genealogicznymi, herbami szlachty pomorskiej, portretami książąt, i wreszcie widokami miast i miejscowości, każe zaliczyć ten obiekt do grupy najwybitniejszych osiągnięć kartografii europejskiej z początków XVII w.

W trakcie działań wojny trzydziestoletniej płyty zostały zagubione. W 1756 r., zupełnie przypadkowo natrafił na nie szczeciński historyk Karl Conrad Oelrichs, który odnalazł je w Stralsundzie. W 1758 r. doszło w Hamburgu do drugiej edycji tej mapy.

Jak na ironię mapa Księstwa powstała na początku drogi końca państwa, tj. w roku rozpoczęcia Wojny Trzydziestoletniej. W chwili jej zakończenia, w traktacie westfalskim z Osnabrück i Münster (24.10.1648), wymazano Księstwo z map Europy…

Dar Muzeum Regionalnego z Wolina dla zaprzyjaźnionego Zamku Stolpe
Geschenk von Regional Museum in Wolin für befreundete Schloss Stolpe
Wolin – Stolpe 2012-12-01

Źródło: Jarosław Niewinczany, Urząd Miejski w Wolinie