- 4. marca 1945 roku Rosjanie 1. Frontu Białoruskiego zaatakowali miasto Treptow (Trzebiatów), front znajdował się zaledwie 35. kilometrów od Cammin (Kamień). Ruch pociągów z Trzebiatowa do Kamienia ustał z powodu przerwania linii kolejowej. Podczas ewakuacji mieszkańców Trzebiatowa pociągiem wyjechała także część mieszkańców powiatu kamieńskiego – z meldunku jednego z niemieckich zwiadowców.
Ta informacja sprawiła, że Komendant obrony miasta, Korvettenkapitän (komandor podporucznik) Albrecht książę von Schaumburg-Lippe, ogłosił natychmiastowy alarm i przygotowywał wszystkie środki obrony, w tym odsadzenie 11. zapór przeciwczołgowych. Około godziny 14:00 ogłoszono hasło „Deszcz”, które zezwoliło pociągiem wywieść dzieci i kobiety. Ostatni pociąg z uciekinierami odjechał z Kamienia 5. marca 1945 roku około 8. rano, dotarł on bezpiecznie do Wolina. Pociąg służbowy dla pracowników kolei i ich rodzin, który odjechał godzinę później, znalazł się pod ostrzałem wojsk rosyjskich z okolic Strzegowa. Było wiele ofiar śmiertelnych.
ikamien.pl • Piątek [06.03.2020, 07:57:01] • Kamień Pomorski
fot. archiwum autora
Pierwsze dni marca 1945 roku są dla wielu władz pomorskich miast kłopotliwe. Od 75 lat organizujemy obchody rocznicowe, ale od lat nie możemy się zdecydować co też właściwie świętujemy? Nie wiemy czy ktokolwiek kogokolwiek na tych terenach wyzwalał? Czy Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona wspólnie z 1. Armią Wojska Polskiego wyzwalała biednych Niemców, którzy wiedli tu spokojne życie, czy może może Polaków, którzy przywiezieni zostali tutaj na roboty przymusowe? A może w 1945 roku zdobywano, zajmowano tereny wroga?
fot. archiwum autora
Do obrony miasta wyznaczono: III batalion 15. zapasowo-szkolnego oddziału marynarki wojennej Kamień, II batalion 2. fortecznego pułku alarmowego (dowodził nim wspomniany wyżej Schaumburg-Lippe) oraz III batalion 3. fortecznego pułku alarmowego; byli to elewi IV Szkoły Artylerii Przeciwlotniczej Marynarki Wojennej w Neuendorf/Usedom (dowódca Korvettenkapitän Otto Koertge).
W tym samym dniu, po zajęciu Stargardu część 2. Gwardyjskiej Armii Pancernej 2. Frontu Białoruskiego skierowała się na Nowogard i dalej do granic powiatu kamieńskiego. Ta złożona z dużej liczby czołgów grupa stanęła 4. marca 1945 roku o godzinie 18:00 na granicy powiatu kamieńskiego.
fot. archiwum autora
5 marca 1945 roku około godziny 9:35 wszystkie stanowiska dowodzenia były obsadzone a obrona w stanie pełnej gotowości bojowej. Sytuacja miasta stawała się wręcz tragiczna, bowiem po ciężkich mrozach nagle nastąpiła odwilż, zaczął padać deszcz. Tym bardziej, że od strony Trzebiatowa Greifenberger Straße (ulica Gryficka) do miasta napływała fala uciekinierów, nie tylkoz Pomorza ale i Prus Wschodnich. Około godziny 14:00 do Kamienia dociera kolejna, przerażająca wiadomość: pali się Golczewo.
O godzinie 12:00 rosyjski ciężki czołg IS-Stalin i T-34 z desantem piechoty i armatą 7,5 cm PaK 40 wjechała do Golczewa. O 13:36 Rosjanie trafili w niemiecki skład amunicji w pobliżu Upadłych. O 14:20 wysunięta niemiecka placówka obserwacyjna zameldowała, że rosyjskie czołgi są w Rarwinie, o 14:38 dziesięć czołgów ruszyło w kierunku Kamienia. Te 10 czołgów zgłoszonych o 14:38 pojawiło się o 14:50 w okolicach kamieńskiego cmentarza, pozostając poza zasięgiem niemieckiego działa 8,8 cm PaK 43 broniącego miasta.
Miasta broniły także dwa promy artyleryjskie AF 77 i AF 81 uzbrojone w dwie armaty 8,8 cm L/35, jedną 3,7 cm C/30 i dwie 2 cm, 5. Flotylli Promów Artyleryjskich - 5. Artillerieträger-Flottille ze Świnoujścia pod dowództwem porucznika marynarki Pennera, które z Zalewu Kamieńskiego ostrzelały miasto powodując pożary i, trafiając między innymi w uchodźców, napływających do Kamienia od strony Gryfic, a nie w wojska atakujące miasto.